Profilaktyka onkologiczna powoli wychodzi zapaści spowodowanej pandemią koronawirusa. Rekordowa frekwencja zanotowana została podczas ostatniej w tym roku białej soboty w Świętokrzyskim Centrum Onkologii. Z bezpłatnych badań i konsultacji – w ramach realizowanych przez ŚCO programów profilaktycznych – skorzystało ponad 80 osób. Wykonano 45 mammografii, 20 cytologii i 19 nasofiberoskopii. Łącznie podczas wszystkich 12 białych sobót, które zorganizowało w tym roku ŚCO, z bezpłatnych badań i konsultacji z zakresu profilaktyki onkologicznej skorzystało ponad pół tysiąca osób.

To był pracowity rok

Jak zauważył dr Leszek Smorąg – kierownik Zakładu Profilaktyki Onkologicznej ŚCO, ogromną popularnością w tym roku cieszyła się niskodawkowa tomografia komputerowa płuc – badanie w Programie profilaktyki raka płuca, przeznaczone dla osób w wieku 50-74 lat, które palą lub paliły papierosy. W ŚCO przebadano już ponad 1500 osób, wykryto kilkanaście przypadków raka płuca we wczesnym stadium. – Dzięki wykonaniu tomografii płuc udało nam się rozpoznać również zmiany w płucach, które były zmianami przerzutowymi bezobjawowego raka prostaty. Dużo pacjentów skierowaliśmy też na pilną konsultację kardiologiczną, ponieważ stan ich naczyń wieńcowych groził wystąpieniem zawału serca, pomimo, że nie mieli oni żadnych niepokojących dolegliwości – dodał dr Leszek Smorąg. Program profilaktyki nowotworów płuc będzie kontynuowany w 2022 roku.

W porównaniu z ubiegłym rokiem zwiększyła się zgłaszalność na profilaktyczną mammografię i cytologię. Łącznie w 2021 roku z tych badań skorzystało w ŚCO stacjonarnie i w mobilnych pracowniach (cytomammobus i cytobus) ponad 10 tys. pacjentek (w 2020 roku – około 7 tys.). Nasze mobilne pracownie przemierzały przez cały rok województwo świętokrzyskie. Cyto Maniek czyli cytomammobus ŚCO przejechał 2,65 tys. km, objeżdżając kilkukrotnie cały region świętokrzyski. Cytobus – gabinet położnej skonstruowany w lekkim busie odwiedził ponad 30 miejscowości, badanie cytologiczne wykonało w nim około 300 pań.

Warto się badać

Jak poinformował dr Leszek Smorąg, raka piersi wykryto u 37 pacjentek spośród ponad 6 tys. kobiet, które wykonały mammografię w programie profilaktyki raka piersi w ŚCO. 230 kobiet na ponad 4 tys. zbadanych w Programie profilaktyki raka szyjki macicy zostało skierowanych do dalszej diagnostyki po wykonaniu profilaktycznej cytologii. – Jeśli zostały znalezione zmiany przednowotworowe lub inne nieprawidłowości, te pacjentki podlegały małoinwazyjnemu leczeniu lub dalszej kontroli – wyjaśnił.

W Programie profilaktyki nowotworów głowy i szyi zbadało się od 2017 roku ponad 8 tys. osób. – Wykryliśmy około 70 nowotworów, większość we wczesnym stadium – dodała lek. med. Joanna Prajwowska – Bednarek z Kliniki Otolaryngologii, Chirurgii głowy i Szyi ŚCO. Na bezpłatne badania laryngologiczne (nasofiberoskopia) mogą rejestrować się osoby w wieku 40-65 lat, palące papierosy, spożywające alkohol, mające zwiększone ryzyko infekcji wirusem HPV lub mające jeden z objawów alarmowych (chrypka, ból gardła, ból/pieczenie języka, niegojące się owrzodzenia w jamie ustnej, niedrożność jednej dziurki nosa, trudności z przełykaniem, guz na szyi). Rejestracja na badania: 41 36 74 653.

Program kończy się w tym roku, ale Świętokrzyskie Centrum Onkologii stara się o przedłużenie go na rok 2022. Tym razem będzie skoncentrowany na badaniach w grupie ryzyka: osób w wieku 40-65 lat, które palą papierosy, nadużywają alkoholu lub mają zwiększone ryzyko infekcji HPV (wirusem brodawczaka ludzkiego).

W 2021 roku dobiegł końca również realizowany przez ŚCO Program badań przesiewowych raka jelita grubego. W ciągu trzech lat z bezpłatnej kolonoskopii skorzystało 2 tys. osób w wieku 50 -65 lat. U około 20 przebadanych pacjentów wykryto nowotwór, który nie dawał żadnych objawów.

– Na tym polega sens przesiewowych badań profilaktycznych, żeby wykonywać je u osób zdrowych, które nie mają żadnych niepokojących objawów. W ten sposób wykrywamy stany przednowotworowe lub nowotwory we wczesnym stadium – tłumaczy kierownik Zakładu Profilaktyki Onkologicznej ŚCO.

Działają dalej stacjonarnie i z bezpłatnym dowozem

Ze względu na okres świąteczny i warunki zimowe mobilne pracownie diagnostyczne ŚCO wróciły do bazy. Przez cały czas funkcjonuje natomiast diagnostyka stacjonarna w ŚCO i w Kielcach i bezpłatny dowóz na badania w ramach Programu profilaktyki raka piersi oraz Programu profilaktyki raka szyjki macicy. Z bezpłatnego transportu na badania do ŚCO mogą skorzystać zorganizowane grupy kobiet z zakładów pracy, kół gospodyń wiejskich, domów pomocy społecznej oraz kobiety z orzeczoną niepełnosprawnością.

Program profilaktyki raka piersi jest przeznaczony dla mieszkanek województwa świętokrzyskiego, będących w wieku 50-69 lat. Rejestracja na badania i zamawianie bezpłatnego transportu pod nr tel.: 607 77 88 88.

Program profilaktyki raka szyjki macicy jest przeznaczony dla kobiet pomiędzy 25 a 59 rokiem życia. Rejestracja na badania i zamawianie bezpłatnego transportu pod nr tel.: 609 99 00 33.