Współpraca z organizacjami kombatanckimi. Podsumowanie 2010-2014
Minęło ponad pięć lat od czasu, kiedy na mocy zmian ustawowych to właśnie Marszałkowi Województwa przypadł obowiązek, ale też zaszczyt i wyróżnienie, by współdziałać ze środowiskami i organizacjami kombatanckimi. Do realizacji powyższych zadań Zarząd Województwa w porozumieniu z Szefem Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych zgodnie z ustawą powołał Pełnomocnika Zarządu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych.
Na początku IV kadencji Zarząd Województwa wspólnie z Wojewódzką Radą Kombatantów i Osób Represjonowanych dokonał analizy stanu osobowego Związków Kombatanckich i Osób Represjonowanych w formie elektronicznej został opracowany wykaz Zarządów Wojewódzkich i Okręgów, kół, zespołów i grup kombatanckich.
W roku 2010 została powołana uchwałą Zarządu Województwa Wojewódzka Rada Kombatantów i Osób Represjonowanych jako organ opiniodawczo – doradczy Marszałka Województwa Świętokrzyskiego, która kontynuuje 17-letnie działania poprzedniej Rady działającej przy Wojewodzie Świętokrzyskim. W chwili przyjęcia przez Samorząd nowych zadań było ponad 14 tysięcy kombatantów, a w końcu obecnej kadencji liczba ta wynosi około 10 tysięcy kombatantów, inwalidów wojennych, osób represjonowanych i podopiecznych z uprawnieniami. Średnia wieku to 88 lat.
Rada jest bardzo bliskim i wiarygodnym partnerem Samorządu, reprezentuje najliczniejsze i cieszące się dużym autorytetem organizacje. Radę tworzą wszystkie organizacje mające struktury na szczeblu wojewódzkim, od lat działa ona niezwykle prężnie i efektywnie. Problemy ważne dla kombatantów (jak choćby przebieg i organizacja najważniejszych uroczystości) są na bieżąco konsultowane, uzgadniane i rozstrzygane. Omawiane są najważniejsze problemy środowisk, wspólnie podejmowana jest praca nad analizowaniem sytuacji życiowej, opieki zdrowotnej oraz uściśleniu kierunków i form pomocy socjalnej oraz opieki społecznej dla kombatantów.
Rada działa na rzecz integracji organizacji kombatanckich, współpracy stowarzyszeń i organizacji oraz sprzyja koordynacji działań samorządów różnych szczebli w sprawach kombatantów.
Zadania Samorządu Województwa Świętokrzyskiego w ciągu minionych 4 lat obejmowały szeroki obszar spraw. Wśród nich ważnym było rozpoczęcie w roku 2011 wdrażania „Świętokrzyskiego Programu Szpitale i Przychodnie Przyjazne Kombatantom”. Przez przyjęcie uchwały Zarząd Województwa wyraził przekonanie, że zapis art. 19 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej mówiący o szczególnej opiece nad weteranami walk o niepodległość nie będzie tylko hasłem. Celem programu było i jest zapewnienie kombatantom i osobom represjonowanym pełnej realizacji i przestrzegania obowiązujących praw do korzystania ze świadczeń zdrowotnych poza kolejnością i zapewnienie dogodnych warunków leczenia.
W celu realizacji programu zostały we wszystkich powiatach uroczyście podpisane porozumienia pomiędzy Radą Kombatantów a zakładami opieki zdrowotnej, które określają w sposób szczegółowy zadania i obowiązki stron. W spotkaniach tych udział brali także członkowie Zarządu Województwa. W ciągu niespełna 1,5 roku przystąpiło do niego aż 67 placówek służby zdrowia, a za przystąpieniem do programów zainteresowane są kolejne. Ta ilość stawia województwo świętokrzyskie na czołowym miejscu w kraju. Jest to efekt wielomiesięcznej współpracy Zarządu Województwa i Rady ze starostami, prezydentami miast i kierownictwem placówek zdrowia.
Samorząd Województwa współpracuje w sprawach kombatantów z administracją rządową i innymi instytucjami centralnymi, członkowie Zarządu spotykają się ponadto z przedstawicielami Zarządów Głównych i szczebla wojewódzkiego organizacji kombatanckich.
Na początku kadencji Marszałek skierował list intencyjny do starostów w sprawie powołania Powiatowych Rad Kombatantów i Osób Represjonowanych. W Starachowicach Rada Powiatowa działa już od wielu lat, a w Ostrowcu funkcjonowała już Miejska Rada Kombatantów. Z inicjatywy Samorządu Województwa i Wojewódzkiej Rady Kombatantów i Osób Represjonowanych starostowie współdziałając ze środowiskami kombatanckimi powołali Powiatowe Rady Kombatantów i Osób Represjonowanych w powiatach: kieleckim, jędrzejowskim, skarżyskim, koneckim, buskim i włoszczowskim. W kilku następnych powiatach trwają prace nad tworzeniem Rad.
Czas pokazał, że powołane Rady są bardzo aktywne i potrzebne samorządom i społeczeństwu lokalnemu. W wielu powiatach i gminach zostali powołani pełnomocnicy lub wyznaczono osoby odpowiedzialne za współpracę z kombatantami.
Samorząd Województwa i samorządy lokalne skutecznie wspierają logistycznie lokalne przedstawicielstwa związków i organizacji kombatanckich w rozwiązywaniu i realizacji zadań statutowych wobec swoich członków. Umożliwia to członkom Wojewódzkiej Rady Kombatantów m.in. udział w uroczystościach kombatanckich i patriotycznych na terenie całego województwa. Delegacje kombatantów i osób represjonowanych uczestniczą w centralnych uroczystościach i wydarzeniach, m.in. Międzynarodowych Marszach Żywej Pamięci Ofiar Sybiru w Białymstoku, czy spotkaniach świątecznych organizowanych przez Urząd ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych oraz centralnych zjazdach związków kombatanckich. Przedstawiciele związków i organizacji kombatanckich utrzymują stały kontakt z Zarządami Głównymi. Do najwyższych władz naczelnych tych związków są wybierani przedstawiciele środowisk z województwa świętokrzyskiego.
Wielkim wyróżnieniem dla województwa świętokrzyskiego i Związku Sybiraków w Kielcach był odbywający się w czerwcu br. Krajowy Zjazd Sybiraków w Mąchocicach Kapitulnych. Samorząd Województwa i Powiat Kielecki zadbały o to, aby goście z całej Polski czuli się na ziemi świętokrzyskiej bardzo dobrze i wywieźli ze sobą jak najlepsze wspomnienia.
Najważniejszym wydarzeniem w minionej kadencji Samorządu Województwa była uroczysta sesja Sejmiku Województwa odbywająca się w dniu 26.04.2013 r., która po raz pierwszy od powołania samorządu województwa świętokrzyskiego była poświęcona kombatantom i osobom represjonowanym. Sesja podsumowała czteroletnią współpracę ze środowiskami kombatanckimi województwa świętokrzyskiego. W Sesji uczestniczył Szef Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Stanisław Ciechanowski, który w swoim wystąpieniu podkreślił, że Świętokrzyskie jest jednym z wiodących regionów w kraju, gdzie współpraca Samorządu Wojewódzka z kombatantami układa się wzorowo. Marszałek Adam Jarubas podziękował z kolei kombatantom za przekazywanie prawdy historycznej, kultywowanie świadomości narodowej i krzewienie patriotyzmu wśród młodzieży. W sesji uczestniczyli radni, zaproszeni goście, kombatanci i osoby represjonowane ze wszystkich środowisk kombatanckich w województwie. Podczas uroczystej sesji 62 osoby zasłużone w kultywowaniu pamięci o walce o niepodległość Ojczyzny decyzjami Kierownika Urzędu ds. Kombatantów wyróżnione zostały Medalem „Pro Patria”.
Doceniając to, samorządy występują o uhonorowanie kombatantów za działalność na rzecz swoich środowisk i upamiętniania wydarzeń czasu wojny m.in. nagrodę Samorządu Województwa „Victoria Świętokrzyska” w kategorii Osobowość roku 2012 otrzymała Irena Szczepańska – prezes Koła Batalionów Chłopskich w Opatowie.
Samorząd Województwa występuje zgodnie z uprawnieniami o nadawanie odznaczeń i medali m.in. medalu „Pro Patria” przyznawanych przez Szefa Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych szczególnie zasłużonym osobom w kultywowaniu pamięci o walce o niepodległość Rzeczypospolitej z terenu województwa świętokrzyskiego. Można zaobserwować, że za przykładem Marszałka, o te odznaczenia coraz częściej występują także starostowie.
Samorząd Województwa wspiera kombatantów w organizacji działań o charakterze patriotycznym i historycznym, oraz w uzyskaniu środków finansowych potrzebnych do upamiętniania miejsc pamięci, publikacji i wydawnictw tworzonych przez różne środowiska kombatanckie.
Samorząd Województwa wspólnie z Wojewódzką Radą Kombatantów i Osób Represjonowanych corocznie opracowują kalendarium uroczystości państwowych związanych z obchodami rocznic, wydarzeń, historycznych, walk o niepodległość i suwerenność Rzeczypospolitej Polskiej oraz pamięci o ofiarach wojny i okresu powojennego na podstawie materiałów przekazanych przez stowarzyszenia i związki kombatanckie oraz Starostwa Powiatowe. Kalendaria przekazywane są do wszystkich organizacji kombatanckich oraz jednostek samorządu terytorialnego.
Informacje o planowanych i odbytych uroczystościach z udziałem przedstawicieli Samorządu Województwa na bieżąco umieszczane są na stronie internetowej Urzędu Marszałkowskiego. W miesięczniku „Nasz Region” zamieszczane są artykuły dotyczące spraw kombatantów. Przy wsparciu Samorządu środowiska kombatantów są zachęcane do zamieszczania publikacji w miesięcznikach ogólnokrajowych takich jak „Kombatant”, „Polsce Wierni” czy „Żywią i Bronią”.
Realizując zadania zmierzające do integracji środowisk kombatanckich Samorząd Województw tradycyjnie, już po raz piaty, jest organizatorem we wrześniu „Dnia Weterana Walk o Niepodległość Rzeczypospolitej Polskiej”. W spotkaniach tych, które przebiegają w miłej, przyjacielskiej atmosferze, uczestniczą członkowie zarządów środowisk kombatanckich, Zarząd Województwa Świętokrzyskiego oraz są zapraszani przedstawiciele Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych i Ministerstwa Obrony Narodowej, a także starostwie. Członkowie Zarządu Województwa corocznie uczestniczą w spotkaniach opłatkowo – noworocznych w różnych środowiskach. Spotkania z okazji Dnia Weterana czy świąteczne odbywają się również w wielu powiatach i gminach z udziałem przedstawicieli Samorządu Województwa. Są to działania integrujące środowisko, wywołujące wiele wzruszeń, oraz dające siłę do dalszego wspólnego działania na rzecz kombatantów i osób represjonowanych.
Samorząd Województwa podejmuje działania na rzecz respektowania uprawnień kombatantów i innych osób uprawnionych w takich dziedzinach jak służba zdrowia, pomoc społeczna, czy komunikacja. Są to działania bieżące o charakterze informacyjnym i interwencyjnym. Najważniejszym partnerem tych działań są samorządy różnych szczebli.
Udzielanie bezpośredniej pomocy kombatantom jest na tę chwilę szczególnie ważnym wyzwaniem. W związku z tym, iż kombatanci coraz częściej potrzebują indywidualnej pomocy, zasadnym jest znalezienie skutecznych rozwiązań jak można im pomóc.
Kombatanci są to osoby, które nie szczędząc życia i zdrowia, służyli i służą Rzeczypospolitej, dlatego Samorząd Województwa opiekę nad nimi traktuje jako służbę i najwyższy obowiązek.