Pierwszą w Polsce robotyczną lobektomię (usunięcie płata płuca) metodą Uniportal (Uniportal RATS) przeprowadzono 16 września w Świętokrzyskim Centrum Onkologii podczas warsztatów dla torakochirurgów „Resekcje anatomiczne VATS – najnowsze trendy”. Głównym operatorem był dr Diego Gonzalez Rivas , wybitny torakochirurg, międzynarodowy ekspert w zakresie techniki Uniportal VATS. Asystowała mu dr Aleksandra Czarnecka z Kliniki Chirurgii Klatki Piersiowej ŚCO.

Jak powiedział, dr Diego Gonzalez Rivas, torakochirurgia cały czas ewoluuje w kierunku technik małoinwazyjnych, z mniejszą ilością cięć, ponieważ są one mniejszym obciążeniem dla organizmu pacjenta i jego układu immunologicznego, są mniej bolesne i dają mniej powikłań. Taką ewolucją są zabiegi Uniportal, wykorzystujące jedno cięcie. W 2010 roku dr Rivas był prekursorem techniki metodą Uniportal VATS, a w 2021 roku wykonał pierwszy na świecie zabieg metodą Uniportal RATS (Robotic Assisted Thoracoscopic Surgery). – Dziś otworzyliśmy w Polsce nowy rozdział: wykonaliśmy pierwszy w Polsce zabieg metodą Uniportal RATS czyli ze wsparciem systemu robotycznego – dodał.

– To kolejny krok w torakochirurgii. Dzięki technikom małoinwazyjnym możliwe jest radykalne leczenie w onkologii, komfort i bezpieczeństwo pacjenta – powiedział prof. Stanisław Góźdź, dyrektor Świętokrzyskiego Centrum Onkologii.

Metoda Uniportal VATS (Video -Assisted Thoracoscopic Surgery) – jednoportowa resekcja anatomiczna tkanki płucnej to małoinwazyjna technika chirurgii klatki piersiowej, stosowana w leczeniu raka płuca. Jest stosunkowo nowoczesną odmianą klasycznej chirurgii wideotorakoskopowej Polega na tym, że całe postępowanie chirurgiczne jest realizowane przez jedno nacięcie (port – stąd „Uniportal”) w klatce piersiowej chorego. W odróżnieniu od tradycyjnej VATS, która może wykorzystywać kilka małych nacięć (3-4), metoda Uniportal VATS wymaga tylko jednego portu (otworu) do wprowadzenia narzędzi i kamery.

Jak wyjaśnił dr hab. n. med. Paweł Rybojad, kierownik Kliniki Chirurgii Klatki Piersiowej Świętokrzyskiego Centrum Onkologii, zabieg polegał na tym, że przez jedno nacięcie w klatce piersiowej chorego została wykonana z wykorzystaniem systemu robotycznego duża resekcja płata płuca, w którym znajdował się guz nowotworowy. – Technika jest minimalnie inwazyjna, natomiast radykalność jej jest ogromna, dzięki temu, że robot umożliwia perfekcyjne widzenie i bardzo perfekcyjne ruchy w miejscach, gdzie czasami bardzo ciężko jest dotrzeć chirurgowi. Zabieg jest mniej obciążający dla pacjenta, w sensie kosmetycznym i bólowym, ponieważ jest jedno cięcie a nie kilka – tłumaczył dziennikarzom prof. Paweł Rybojad. Zaznaczył, że metoda Uniportal RATS jest bardzo obiecująca, ale wymaga jeszcze nabycia biegłości.

W odbywających się w ŚCO dwudniowych (16-17 września 2024) kursach mistrzowskich, zawierających część teoretyczną i praktyczną, bierze udział ponad 20 torakochirurgów z całej Polski. Część praktyczna obejmuje 5 zabiegów operacyjnych, wykonanych techniką Uniportal VATS oraz z użyciem robota da Vinci. W trakcie operacji używany jest nóż harmoniczny oraz elektryczne zszywacze chirurgiczne. Nóż harmoniczny wykorzystuje drgania harmoniczne do cięcia tkanek. Mechanizm ten umożliwia cięcie przy jednoczesnym koagulowaniu naczyń krwionośnych, co minimalizuje krwawienie, poprawia precyzję cięcia i efektywność operacji, zmniejsza traumatyzację tkanek i ryzyko powikłań. Elektryczne zszywacze (endostaplery) to narzędzia chirurgiczne stosowane w operacjach minimalnie inwazyjnych łączą funkcję cięcia i zszywania w jednym urządzeniu, co skraca czas trwania zabiegu i poprawia jego precyzję.

Warsztaty prowadzi światowej sławy torakochirurg dr Diego Gonzalez Rivas, który jako jeden z pierwszych chirurgów rozpoczął wykonywanie jednoportowych resekcji anatomicznych tkanki płucnej (VATS). Dr Rivas ma w tym zakresie ponad 15-letnie doświadczenie i jest popularyzatorem techniki Uniportal VATS na całym świecie. Obecnie jest dyrektorem programu szkoleniowego Uniportal VATS w Szpitalu Pulmonologicznym w Szanghaju (posiadającym największy oddział chirurgii Klatki Piersiowej na świecie, gdzie wykonywanych jest rocznie 21 tys. resekcji płuc).

Patronat medyczny nad warsztatami objął dr hab. n. med. Paweł Rybojad, specjalista chirurgii klatki piersiowej, kierownik Kliniki Chirurgii Klatki Piersiowej Świętokrzyskiego Centrum Onkologii, konsultant wojewódzki w dziedzinie chirurgii klatki piersiowej. W lutym 2024 r. wraz z zespołem Kliniki Chirurgii Klatki Piersiowej ŚCO wdrożył w województwie świętokrzyskim zabiegi torakochirurgiczne z wykorzystaniem systemu robotycznego da Vinci. ŚCO jako trzeci ośrodek w Polsce rozpoczęło wykonywanie lobektomii (resekcji płata płuca) w asyście robota u chorych z rakiem płuca. Do tej pory w Klinice wykonano 27 zabiegów anatomicznych resekcji tkanki płucnej u pacjentów z nowotworami zlokalizowanymi w obrębie klatki piersiowej.

W ŚCO wykonywanych jest rocznie ponad 100 dużych leczniczych operacji u chorych z rakiem płuca lub guzami śródpiersia, ponadto w ośrodku przeprowadzane są setki mniejszych zabiegów w celu rozpoznania lub usunięcia przerzutu oraz operacje paliatywne. Pacjent z rakiem płuca otrzymuje w tym ośrodku kompleksową diagnostykę oraz leczenie, zarówno chirurgiczne, jak i uzupełniające a także rehabilitację i pomoc psychologiczną.

Rocznie w Polsce notuje się ponad 21. tys. nowych zachorowań na raka płuca. Największy odsetek zachorowań przypada pomiędzy 60-80 rokiem życia. Nowotwór przez długi czas przebiega bezobjawowo, najczęściej jest wykrywany przypadkowo. Sieje ogromne spustoszenie, będąc najczęstszą przyczyną śmierci ponad 20 tys. chorych na choroby nowotworowe w Polsce
Organizatorami warsztatów są: Świętokrzyskie Centrum Onkologii, Reach Surgical, Inter Consult MD.