Sejmik Województwa Świętokrzyskiego uchwalił Program opieki nad zabytkami w województwie świętokrzyskim na lata 2007 – 2011. To niezwykle istotny dokument wyznaczający priorytety i kierunki działań w dziedzinie opieki i ochrony dziedzictwa kulturowego. Rozmowa z Markiem Kwitkiem Członkiem Zarządu Województwa Świętokrzyskiego.

Sejmik Województwa Świętokrzyskiego uchwalił Program opieki nad zabytkami w województwie świętokrzyskim na lata 2007 – 2011. To niezwykle istotny dokument wyznaczający priorytety i kierunki działań w dziedzinie opieki i ochrony dziedzictwa kulturowego. Rozmowa z Markiem Kwitkiem Członkiem Zarządu Województwa Świętokrzyskiego.

– Czemu ma służyć ten program. W jaki sposób będzie on realizowany?

Marek Kwitek: Opracowanie tego programu to wymóg ustawowy. Dokument został opracowany we współpracy Urzędu Marszałkowskiego z  Regionalnym Ośrodkiem Badań i Dokumentacji Zabytków w Kielcach, Świętokrzyskim Biurem Rozwoju Regionalnego oraz Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków. Przystępując do prac nad naszym programem zakładaliśmy, że przy jego opracowywaniu będziemy opierać się na danych zawartych  w powiatowych i gminnych programach opieki nad zabytkami. Okazało się jednak, że większość świętokrzyskich samorządów nie posiada tego typu dokumentu. Mogą się nimi pochwalić jedynie 2 gminy – Stopnica i Gowarczów.  Natomiast w przygotowaniu są programy dla powiatów: koneckiego, buskiego i sandomierskiego. Cieszy natomiast, że wiele samorządów, na terenie których znajdują się znaczne skupiska zabytków od lat na ich renowację przeznacza znaczne fundusze oraz czyni starania, aby pozyskać środki zewnętrzne. Warto wymienić chociażby gminę Kielce czy Sandomierz i ich programy dotyczące rewitalizacji zabytkowej części miasta. Niestety są też takie samorządy, dla których zabytki i sprawowanie nad nimi opieki stanowi przysłowiową kulę u nogi. Renowacja tych obiektów jest bardzo kosztowna, środków w budżecie niewiele, a potrzeb bardzo dużo, jak chociażby budowa dróg, wodociągu czy hali sportowej. Mamy nadzieję, że uchwalony przez radnych program spowoduje zahamowanie procesów degradacji zabytków, będą podejmowane działania zwiększające ich rolę w rozwoju turystyki. Pozwoli on także na pełne rozpoznanie zasobów dziedzictwa kulturowego znajdującego się na terenie naszego regionu.

– Region świętokrzyski może pochwalić się licznymi zabytkowymi obiektami; są tu miejsca związane z przeszłością narodu polskiego, mamy bogate tradycje sztuki ludowej. Elementy te stanowią w dużej mierze o atrakcyjności województwa świętokrzyskiego…

Marek Kwitek: Oczywiście, mamy co oglądać, mamy czym cieszyć oczy, mamy też o co dbać. Szczególnie ważną rolę na naszym terenie odgrywają zabytki oraz obiekty unikatowe w skali europejskiej lub światowej. Warto w tym miejscu wymienić chociażby obszar Staropolskiego Okręgu Przemysłowego, Krzemionki, Sandomierz, Opactwo Cystersów w Wąchocku, zespół obronnej rezydencji magnackiej Krzyżtopór w Ujeździe. Bogactwo zasobów dziedzictwa kulturowego powinniśmy wykorzystywać do promocji turystycznej regionu.

– Jakie są możliwości finansowania programu opieki nad zabytkami?

Marek Kwitek: Samorządy, stowarzyszenia oraz instytucje kultury mogą starać się o środki zewnętrzne na projekty z zakresu ochrony i opieki nad zabytkami. Mogą pochodzić one m.in. z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego, Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, Programu rozwoju Obszarów Wiejskich. Taką szansę stwarzają także programy operacyjne Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz tzw. „fundusze norweskie”.