Urolodzy ze Świętokrzyskiego Centrum Onkologii wykonali pierwszą w regionie świętokrzyskim robotyczną cystoprostatektomię – radykalne usunięcie pęcherza moczowego wraz z prostatą i pęcherzykami nasiennymi u chorego z zaawansowanym rakiem pęcherza. To największy zabieg z zakresu urologii onkologicznej, ze wsparciem robota wykonują go nieliczne ośrodki w Polsce. Takie operacje są domeną wyselekcjonowanych, doświadczonych zespołów.

– Staramy się wykorzystywać techniki małoinwazyjne, żeby zminimalizować ryzyko powikłań i zaoszczędzić dużą ilość struktur istotnych dla pacjenta z uwagi na odtworzenie ciągłości dróg moczowych, a tym samym zapewnić mu jak najlepszy komfort życia po leczeniu – mówi dr n. med. Jarosław Jaskulski, specjalista urologii FEBU, kierownik Kliniki Urologii ŚCO.

Robotyczną cystoprostatektomię wykonał 20 listopada 2024 r. zespół w składzie dr n.med. Jarosław Jaskulski – lekarz operujący, dr n.med. Mateusz Obarzanowski – lekarz asystujący,  dr Dorota Niewiadomska – anestezjolog, pielęgniarki operacyjne: Agnieszka Witkowska, Katarzyna Adamska, Agnieszka Świderska oraz Agnieszka Jerzykowska – pielęgniarka anestezjologiczna. Przebieg operacji nadzorował jako proktor dr  n.med. Krzysztof Ratajczyk z Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego we Wrocławiu, który jako jeden z pierwszych w Polsce wdrażał radykalne cystektomie ze wsparciem robota chirurgicznego.

Jak informuje dr n.med. Jarosław Jaskulski, ten bardzo rozległy i czasochłonny zabieg (trwa średnio 4-6 godzin), przebiegał dwuetapowo. Najpierw urolodzy usunęli chory narząd wraz z gruczołem krokowym, pęcherzykami nasiennymi i węzłami chłonnymi. W drugim etapie odtworzyli ciągłość dróg moczowych i funkcję odprowadzenia moczu z wykorzystaniem fragmentu jelita cienkiego.

– Operację rekonstrukcyjną można przeprowadzić dwojako, albo wykonując zastępczy pęcherz jelitowy w miejscu usuniętego narządu, albo poprzez wytworzenie urostomii. U tego pacjenta zdecydowaliśmy się na wykonanie urostomii – mówi dr Jaskulski. Dodaje, że chorzy z urostomią mogą ją obsługiwać samodzielnie i wrócić do normalnego funkcjonowania oraz aktywności zawodowej.

Pacjent w drugiej dobie po operacji samodzielnie wstał z łóżka, a po tygodniu wyszedł do domu. Standardowy czas pobytu po cystektomii wykonanej metodą otwartą lub laparoskopową sięga 10-14 dni.

Robotem małoinwazyjnie, bardziej komfortowo dla pacjenta i lekarza

Jak podkreśla kierownik Kliniki Urologii ŚCO, zaletą systemu robotycznego jest to, że pozwala na przeprowadzenie tak złożonego i czasochłonnego zabiegu w warunkach dużo bardziej komfortowych dla pacjenta i dla operatora. – Narzędzia robotyczne mają większy zakres ruchu, co pozwala na lepszy dostęp do struktur trudno dostępnych w metodzie otwartej czy laparoskopowej. -Ponieważ w systemie robotycznym mamy lepszy wgląd w pole operacyjne, jesteśmy w stanie zamykać dużo mniejsze naczynia krwionośne, w związku z tym jest mniejsze ryzyko krwawienia śródoperacyjnego i pooperacyjnego. Robot pozwala zmniejszyć też ryzyko chłonkotoku, więc nie trzeba zakładać pacjentom drenów do jamy otrzewnej, co minimalizuje ryzyko infekcji w okresie pooperacyjnym, zmniejsza dolegliwości bólowe i pozwala na dużo szybsze uruchamianie po zabiegu – wylicza urolog. A także, co bardzo istotne, system robotyczny umożliwia wykonanie całej operacji, włącznie z etapem odtworzenia pęcherza, śródbrzusznie bez konieczności wyłaniania jelita na zewnątrz, co było niemożliwe przy operacjach metodą klasyczną i laparoskopową. – To też przyspiesza rekonwalescencję i powrót do prawidłowej perystaltyki jelit u pacjenta – dodaje dr Jaskulski.

Rocznie w Polsce notuje się około 7 tys. zachorowań na raka pęcherza (w województwie świętokrzyskim ponad 280).

Zabieg robotycznej cystektomii (u mężczyzn cystoprostatektomii) nie jest obecnie refundowany przez NFZ, jest rozliczany jak cystektomia wykonana metodą laparoskopową, jednak decyzją dyrekcji ŚCO, dla pacjentów jest on bezpłatny. Procedura jest przeznaczona dla pacjentów z zaawansowanym rakiem pęcherza. Rocznie urolodzy w ŚCO wykonują około 60 operacji usunięcia pęcherza moczowego.

Wiodący ośrodek w leczeniu nowotworów układu moczowo-płciowego

Klinika Urologii ŚCO należy do wiodących ośrodków leczenia nowotworów układu moczowo-płciowego. Ponad 5 lat temu, jako pierwszy ośrodek w województwie świętokrzyskim wdrożyła biopsję fuzyjną (z wykorzystaniem MR) gruczołu krokowego w diagnostyce raka tego narządu. Od października 2023 r. wykorzystuje system robotyczny da Vinci do radykalnych prostatektomii. W ciągu roku specjaliści z Kliniki Urologii wykonali blisko 260 robotycznych prostatektomii. 19 listopada 2024r. urolodzy z ŚCO jako pierwsi w regionie wdrożyli przezskórną krioablację guza nerki u pacjentów z rakiem tego narządu.

W ŚCO pacjenci po radykalnych zabiegach operacyjnych objęci są również specjalistyczną rehabilitacją urologiczną, pozwalającą na szybsze odzyskanie funkcji trzymania moczu. Tak kompleksowa opieka jest unikalnym rozwiązaniem w skali kraju. Ośrodek zapewnia również pełne leczenie uzupełniające (radioterapię, chemioterapię i immunoterapię).

Drugi robot pilnie potrzebny

Jak poinformował podczas briefingu dla mediów prof. dr hab. n.med. Stanisław Gódź, dyrektor Świętokrzyskiego Centrum Onkologii, robot da Vinci jest już wykorzystywany w pięciu klinikach zabiegowych ŚCO (chirurgii, urologii, ginekologii, chirurgii klatki piersiowej, otolaryngologii). W ciągu roku specjaliści z tych klinik wykonali z jego pomocą 440 zabiegów. Rodzaj robotycznych zabiegów w ŚCO sukcesywnie się poszerza. – Widząc jako to się dynamicznie rozwija, że robot pracuje przez 12-14 godzin dziennie, przez 5 dni w tygodniu, na granicy swojej wydolności i służy mieszkańcom, zwracamy się do pani marszałek Renaty Janik oraz do Zarządu województwa świętokrzyskiego o wsparcie naszego szpitala kolejnym robotem da Vinci – zaapelował dyrektor Świętokrzyskiego Centrum Onkologii.

Robot da Vinci IV generacji został zakupiony przez ŚCO w 2023 r. w ramach projektu „Doposażenie Bloku Operacyjnego w nowoczesny system robotowy wraz z wyposażeniem celem stworzenia Centrum Chirurgii Robotowej Ziemi Kieleckiej oraz podniesienia jakości i poprawy dostępu do najnowocześniejszych procedur chirurgicznych realizowanych w Świętokrzyskim Centrum Onkologii w Kielcach”. Wartość projektu: 16 031 087,04 PLN. Środki pochodziły z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach działania 11.3 Wspieranie naprawy i odporności systemu ochrony zdrowia oś priorytetowa XI REACT-EU.