W drugim dniu VII Kongresu Stowarzyszeń Województwa Świętokrzyskiego, jego uczestnicy poznawali dobre praktyki realizowane przez organizacje pozarządowe. Osada Średniowieczna w Hucie Szklanej, Świętokrzyski Bank Żywności w Ostrowcu oraz JuraPark w Bałtowie to miejsca, w których w piątek, 27 września, odbyła się wizyta studyjna. Łączy je to, że wyjątkowo prężnie rozwijają się tam podmioty działające w obszarze ekonomii społecznej.

Taki wyjazdowy dzień odbył się po raz pierwszy w historii Kongresu. Jak podkreśla Teresa Śliwa z Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Świętokrzyskiego, a jednocześnie przewodnicząca Świętokrzyskiej Rady Działalności Pożytku Publicznego, celem wizyty studyjnej było praktyczne i obrazowe zaprezentowanie przedstawicielom organizacji pozarządowych, jak można efektywnie współpracować z innymi stowarzyszeniami oraz samorządami, wykorzystywać środki krajowe i unijne, tworzyć nowe miejsca pracy czy pomagać potrzebującym w inny sposób. – Chcieliśmy zwrócić szczególną uwagę na osiągnięcia podmiotów ekonomii społecznej, tym bardziej, że nasze województwo nie należy do czołówki regionów, w których rozwija się ekonomia społeczna. Stąd potrzeba, by w tzw. „trzecim sektorze” inspirować rozwój tych podmiotów i popularyzować wiedzę na ten temat – dodaje Teresa Śliwa.

Ponad 30-osobowa grupa przedstawicieli organizacji pozarządowych zawitała najpierw do Huty Szklanej, by zobaczyć, jak funkcjonuje Osada Średniowieczna. Odwiedzający ją turyści mogą się tutaj przyjrzeć, jak dawniej wyglądała praca kowala, rymarza, garncarza, tkaczki czy zielarki. Mogą również sami spróbować swoich sił w zapomnianych zawodach. W Osadzie pracują – po przeszkoleniu – mieszkańcy gminy, którzy byli wcześniej wykluczeni z rynku pracy.

Budowa Osady Średniowiecznej, współfinansowana ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego, była jednym z elementów szerszego projektu pt. „Centrum Tradycji i Turystyki Gór Świętokrzyskich wraz z restauracją zabytków Świętego Krzyża – etap I i II”. Jest on dobrym przykładem współpracy samorządu z organizacją społeczną, w tym przypadku – gminy Bieliny ze Stowarzyszeniem Lokalna Grupa Działania „Wokół Łysej Góry”.

Wójt Bielin Sławomir Kopacz podkreśla, że stowarzyszenia doskonale wypełniają lukę, którą w swojej działalności często pozostawia im samorząd. – Samorządy często skupiają się na realizacji „twardych” inwestycji, czyli budują wodociągi, kanalizację, na co też jest duże zapotrzebowanie, i trochę po macoszemu traktują działalność społeczną albo zapominają o tym, że można by aktywizować mieszkańców, zaprosić ich do współpracy – mówi Sławomir Kopacz i dodaje, że samorząd może przekazywać realizację tych działań stowarzyszeniom, wspomagając również finansowo realizowane przez nie projekty. Również w partnerstwie LGD „Wokół Łysej Góry” z gminą Bieliny, dzięki dofinansowaniu z Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, zrealizowano projekt „Nasze miejsca pracy w Osadzie Średniowiecznej”, w ramach którego przeszkolono 40 osób. Mieli oni zajęcia m. in. z aktorstwa, historii średniowiecza, obsługi klienta oraz kurs w zawodzie rzemieślniczym.

Projekt okazał się sukcesem, bo Osada jest obecnie jedną z głównych atrakcji dla turystów odwiedzających Góry Świętokrzyskie. – Rocznie na Święty Krzyż przyjeżdża ponad 200 tys. ludzi. Bardzo duża część zatrzymuje się w Hucie Szklanej. W ciągu roku odwiedza nas blisko 20 tys. osób – mówi Anna Łubek, dyrektor Centrum Tradycji i Turystyki Gór Świętokrzyskich oraz prezes zarządu LGD „Wokół Łysej Góry”.

Kolejnym przykładem dobrej praktyki, z którą zapoznali się uczestnicy Kongresu Stowarzyszeń, był Świętokrzyski Bank Żywności w Ostrowcu, który pomaga 45 tys. potrzebujących z województwa świętokrzyskiego. Przy zbiórkach i dystrybucji żywności z Bankiem współpracuje 170 organizacji zajmujących się działalnością charytatywną oraz liczne samorządy z terenu województwa. – Olbrzymia rzesza potrzebujących ludzi otrzymuje przekazywaną nam żywność unijną oraz żywność, którą udaje nam się pozyskać w kraju – mówi Maria Adamczyk, prezes Świętokrzyskiego Banku Żywności w Ostrowcu Świętokrzyskim, radna Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego. Bank działa już 15 lat. W tym czasie znacznie poprawiła się jego baza – chłodnie, samochody, wózki widłowe umożliwiają szybki przeładunek i transport ogromnych ilości towaru oraz jego właściwe przechowywanie. Bank organizuje co roku m. in. świąteczne zbiórki żywności, włącza się w ogólnopolski program „Podziel się posiłkiem”.

Następnym przystankiem na trasie był Bałtowski Kompleks Turystyczny w Bałtowie. Tam powstał pierwszy w Polsce JuraPark – park tematyczny poświęcony dinozaurom, którego główną atrakcją były rekonstrukcje prehistorycznych gadów naturalnej wielkości. Obecnie to przedsięwzięcie prowadzi Stowarzyszenie „Delta”, ale wszystko zaczęło się wiele lat temu za sprawą innego stowarzyszenia powołanego na rzecz rozwoju gminy – Stowarzyszenia „Bałt”. Postanowiło ono wykorzystać fakt, że naukowcy odkryli w Bałtowie tropy dinozaurów, widząc w tym szansę na rozwój turystyki w gminie. Obecnie Bałtowski Kompleks Turystyczny zajmuje obszar kilkudziesięciu hektarów i stale się rozrasta. Powstał tu m. in. Zwierzyniec, w którym można podziwiać zwierzęta różnych kontynentów jak żubry, lamy, strusie, a także wyciąg narciarski. Stowarzyszenie od samego początku wykorzystywało dostępne unijne fundusze na stworzenie i rozwijanie tego niezwykłego miejsca.

– Tutaj właściwie kiedyś nie było nic, tylko tartak i błoto. W tej chwili jest to największy w Polsce kompleks turystyczny. Przyjeżdża tutaj rocznie około 300 tys. turystów. Gmina żyje z turystyki. Wcześniej były tu problemy z pracą, w tej chwili w zasadzie bezrobocie nie istnieje – mówi Grzegorz Marzec ze Stowarzyszenia „Delta”.

Organizatorzy wizyty studyjnej, pokazując uczestnikom wyjazdu dobre praktyki organizacji pozarządowych, chcieli zachęcić stowarzyszenia do partnerskiej współpracy z innymi stowarzyszeniami oraz samorządami. – Liczymy, że ta wymiana doświadczeń przyczyni się w przyszłości do zawierania partnerstw w zakresie wspólnej realizacji projektów – podsumowuje Teresa Śliwa, przewodnicząca Świętokrzyskiej Rady Działalności Pożytku Publicznego.