Uroczystości z okazji 10. rocznicy odsłonięcia pomnika ku czci i pamięci Partyzanckiego Oddziału Armii Krajowej “Spaleni” odbyły się w Sędziszowie. Wydarzenie poprzedził 10. marsz pamięci z udziałem harcerzy, uczniów i nauczycieli sędziszowskich szkół oraz msza święta w kościele św. Apostołów Piotra i Pawła. Kwiaty pod pomnikiem złożył marszałek województwa świętokrzyskiego Adam Jarubas i radny Sejmiku Województwa Leszek Wawrzyła.

Pod pomnikiem, upamiętniającym jeden z najsłynniejszych oddziałów Armii Krajowej naszego regionu – “Spalonych”, znajdującym się przy ul. Kościelnej w Sędziszowie odbyło się uroczyste złożenie kwiatów, przemówienia okolicznościowe oraz Apel Pamięci.

– Wspominamy dziś żołnierzy zamordowanych przez hitlerowskich i sowieckich oprawców, wspominamy bohaterów sędziszowskiej ziemi. Chcemy dać wyraz naszej pamięci, a także pokłonić się żyjącym świadkom tamtych wydarzeń. Wspomnieć ich przyjaciół, znajomych, którzy poświęcili za ojczyznę, to co mieli najcenniejszego, swoje życie – mówił podczas uroczystości marszałek Adam Jarubas. – Dziękuję młodzieży, że poprzez swoją obecność i zaangażowanie przekazuje w wielkiej sztafecie pokoleń pamięć o polskich bohaterach – podkreślał marszałek.

Oddział “Spaleni” powstał w 1944 roku z na terenie działania pododdziału “Niwa”. W “Spalonych” służyło ponad 80 żołnierzy. Co najmniej 25 pochodziło z Sędziszowa, 10 z Jędrzejowa, 22 z różnych małych miasteczek i wsi powiatu jędrzejowskiego. Z innych obszarów Polski w oddziale było 16 ludzi.

17 kwietnia 1944 roku na pierwszą zbiórkę leśnego plutonu jędrzejowskiego obwodu Armii Krajowej stawiło się w lesie na Tarni 20 żołnierzy. Pluton, a później kompania – odnosząc się do swej sytuacji życiowej – przyjęła nazwę: Oddział Partyzancki “Spaleni”. Dowódcą został kolejarz, podporucznik rezerwy Stefan Rajski “Zryw”, a jego zastępcą i zarazem szefem oddziału – sierżant zawodowy broni pancernej Stanisław Boryń “Tygrys”. Oddział dokonał wielu brawurowych akcji dywersyjnych, między innymi na niemieckie składy kolejowe.