O inwestycjach przeciwpowodziowych planowanych do wykonania na terenie województwa świętokrzyskiego oraz o problemach występujących w trakcie ich przygotowania i realizacji, ze szczególnym uwzględnieniem trudności przy budowie zbiornika wodnego Wierna Rzeka, dyskutowali radni Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego na wspólnym posiedzeniu Komisji Rolnictwa, Gospodarki Wodnej i Ochrony Środowiska oraz Komisji Strategii Rozwoju, Promocji i Współpracy z Zagranicą. Odbyło się ono pod przewodnictwem radnego Grzegorza Gałuszki w czwartek, 10 marca 2016 roku, w Gminnym Ośrodku Sportowo-Wypoczynkowym w Łopusznie. Uczestniczyli w nim m. in. członek Zarządu Województwa Świętokrzyskiego Piotr Żołądek, wiceprzewodniczący Sejmiku Tadeusz Kowalczyk oraz samorządowcy z gmin zainteresowanych budową zbiornika Wierna Rzeka.

Radni obydwu Komisji Sejmiku przed obradami wizytowali tereny, na których planowana jest realizacja inwestycji pn. „Budowa zbiornika wodnego Wierna Rzeka na rz. Łososinie, na terenie gmin Łopuszno, Piekoszów i Strawczyn”. Jak poinformował Paweł Taborski, wicedyrektor ds. technicznych Świętokrzyskiego Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych, powierzchnia zbiornika będzie wynosić od ponad 50 ha przy normalnym poziomie piętrzenia, do ponad 70 ha przy maksymalnym poziomie piętrzenia. Pojemność zbiornika jest przewidywana na ponad 1 mln m³, z czego rezerwa powodziowa ma wynosić ponad 700 tys. m³.

– Cały czas mamy pewien problem z przygotowaniem dokumentacji środowiskowej, ten raport był kilkakrotnie podważany przez organizacje ekologiczne, wrócił do ponownego rozpatrzenia i uzupełnienia. Celem Komisji jest opracowanie pewnej metodologii działań; chcemy zachęcać ekologów, traktując ich jako przyjaciół, do uczestniczenia w tych przygotowaniach. Dziś mamy posiedzenie Komisji i niestety, nie ma nikogo z przedstawicieli tych organizacji, z czego wynika, że niepoważnie traktują nasze gremia, a my przecież traktujemy ich bardzo poważnie, zapraszając na nasze spotkania – podkreślał Piotr Żołądek, członek Zarządu Województwa Świętokrzyskiego.

Pomysł budowy zbiornika, którego zadaniem ma być ochrona przed powodzią przez zapewnienie stałej rezerwy i zabezpieczenie przed zalaniem terenów położonych w dolnym biegu rzeki, pojawiła się ponad 20 lat temu, a problemy z przygotowaniem tej inwestycji mają długą historię. Inwestycja była zgłoszona do strategicznych dokumentów planistycznych opracowanych na zlecenie Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej w Warszawie. Pomiędzy Świętokrzyskim Zarządem Melioracji i Urządzeń Wodnych a trzema zainteresowanymi gminami podpisano porozumienie, na podstawie którego w kolejnych latach gminy realizowały wykupy gruntów pod przyszły zbiornik. Obecny stan prawny jest taki, że postanowieniem z dn. 30 października 2015 roku Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Kielcach zawiesił postępowanie w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach do czasu przedłożenia nowego raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko. W związku z tym zlecone zostało opracowanie „Uzupełnienie raportu o oddziaływaniu na środowisko dla przedsięwzięcia pn. Budowa zbiornika wodnego Wierna Rzeka na rzece Łososinie na terenie gmin Łopuszno, Piekoszów i Strawczyn w zakresie danych przyrodniczych”. W ramach tego zlecenia zostanie m. in. wykonana nowa inwentaryzacja przyrodnicza w oparciu o obecnie obowiązujące metodyki badań oraz ocena wpływu przedsięwzięcia na florę i faunę oraz formy ochrony przyrody znajdujące się na terenie i w otoczeniu planowanego zbiornika. Ten raport powinien zostać ukończony w roku bieżącym.

– To inwestycja bardzo ważna dla mieszkańców tych terenów, którzy nękani są podtopieniami i powodziami. Naszym celem jest wypracowanie założeń i koncepcji, które pozwolą na przygotowanie stanowiska Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego dotyczącego możliwości zastosowania rozwiązań usprawniających proces inwestycyjny w zakresie inwestycji przeciwpowodziowych oraz zmian stanu prawnego w obszarze postępowania administracyjnego – mówił Grzegorz Gałuszka, przewodniczący Komisji Strategii Rozwoju, Promocji i Współpracy z Zagranicą Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego.

W obradach poświęconych budowie zbiornika wodnego Wierna Rzeka uczestniczyli przedstawiciele samorządów gminnych, na obszarze których ma znajdować się planowana inwestycja, w tym wójt Łopuszna Irena Marcisz i wójt Zagnańska Szczepan Skorupski, a także mieszkańcy.

Podczas posiedzenia radni obydwu komisji zapoznali się również z informacja dotycząca możliwości realizowania inwestycji przeciwpowodziowych w perspektywie finansowej na lata 2014 – 2020. W ramach projektu współfinansowanego przez Bank Światowy pn. „Projekt Ochrony Przeciwpowodziowej Dorzecza Odry i Wisły” w latach 2016-2020 będzie kontynuowane przedsięwzięcie z województwa świętokrzyskiego pn. „Ochrona przeciwpowodziowa Sandomierza” – planowana wartość robót w ramach tego zadania to 70 mln euro. Ponadto Świętokrzyski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych planuje zrealizować m. in.:
– przy udziale dotacji z budżetu państwa rozbudowę zbiornika przed pompownią Linów w gminie Ożarów (koszt zadania 1 mln zł)
– w ramach Regionalnego programu Operacyjnego – zadanie dotyczące zabezpieczenia przeciwpowodziowego rejonu Ostrowca Świętokrzyskiego i Bodzechowa w oparciu o regulację rzeki Modły z wykorzystaniem zbiornika w Częstocicach jako polderu zalewowego do redukcji fali przeciwpowodziowej (koszt zadania 20 mln zł, w toku procedura uzyskiwania decyzji o pozwoleniu na realizację inwestycji w zakresie budowli przeciwpowodziowych).

W latach 2014-2020 istnieją możliwości realizowania inwestycji przeciwpowodziowych w ramach POIŚ – beneficjentami mogą być m. in. jednostki samorządu terytorialnego i ich związki oraz działające w ich imieniu jednostki organizacyjne. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej planuje ogłaszanie pierwszych naborów do tego programu już w kwietniu 2016 roku.

Możliwości realizowania inwestycji przeciwpowodziowych przewidziane sa również w ramach RPOWŚ na lata 2014-2020. Beneficjentami Działania 4.1. Przeciwdziałanie skutkom klęsk żywiołowych oraz usuwanie ich skutków mogą być jednostki samorządu terytorialnego oraz jednostki Ochotniczej Straży Pożarnej. W 2016 roku planowane są do przeprowadzenia dwa nabory w ramach tego działania, w I oraz w IV kwartale (odpowiednio na kwoty: 8 590 625 zł i 77 315 645 zł).