Od 1 stycznia 2019 do listy miast w województwie świętokrzyskim dopiszemy kolejne pozycje, będzie ich aż siedem. Mowa tu o Nowej Słupi, Szydłowie, Pierzchnicy, Opatowcu, Nowym Korczynie, Pacanowie i Oleśnicy – miejscowościach, które do tej pory miały status wsi ale spełniły wymagania potrzebne do uzyskania praw miejskich.

W województwie świętokrzyskim jest obecnie 36 miast. Rozporządzeniem Rady Ministrów w sprawie ustalenia granic niektórych gmin i miast oraz nadania niektórym miejscowościom statusu miasta od 1 stycznia 2019 będzie ich 43. Rok temu prawa miejskie odzyskały też Łagów, Radoszyce i Wiślica.

Zarówno Opatowiec, Nowy Korczyn, jak i Pacanów, Nowa Słupia, Pierzchnica czy Szydłów prawa miejskie straciły w 1869 roku, w wyniku carskich represji po powstaniu styczniowym.  Miejscowości te miały status wsi ale spełniły wymagania potrzebne do uzyskania praw miejskich. Według danych statystycznych z 2011 roku Oleśnica jest największą pod względem liczby ludności, ma około 1900 mieszkańców. Najmniejszy jest Opatowiec, zamieszkuje go ok. 340 mieszkańców.

Nowa Słupia – (pow. kielecki) była miastem od 1351 do 1869 roku. Rozwój miasta, podobnie jak dziś, związany był głównie z obsługą ruchu pątniczego na Święty Krzyż. Współcześnie Nowa Słupia jest ośrodkiem turystycznym w Górach Świętokrzyskich. W miejscowości co roku odbywa się festyn archeologiczny Dymarki Świętokrzyskie, na którym prezentowane są m.in. starożytne metody wytopu żelaza.

Pierzchnica – (pow. kielecki) była miastem od drugiej połowy XIV wieku. Do rejestru zabytków wpisany został układ przestrzenny miejscowości, zespół kościoła parafialnego, a także szereg piwnic, w których chowano wartościowe obrazy, figury i złoto, które było na wyposażeniu bogatych mieszkańców tej okolicy. Stanowiły one także schrony w czasie wojen szwedzkich. Chroniła się tam również ludność Pierzchnicy podczas dwóch wojen światowych.

Szydłów – (pow. staszowski) był miastem od 1329. Bogata przeszłość i historia tego miasta pozostawiła po sobie znakomite dziedzictwo architektonicznie. W Szydłowie znajduje się wiele zabytków, głównie z XIV i XVI wieku. Zachowany jest także średniowieczny układ miejski co czyni z miasteczka prawdziwą perłę na turystycznej mapie Polski. Bardzo duże znaczenie w Szydłowie odgrywa sadownictwo, które jest głównym źródłem utrzymania wielu jego mieszkańców.

Nowy Korczyn – (pow. buski) lokowany przez Bolesława Wstydliwego w 1258 roku był jednym z najstarszych miast funkcjonujących na prawie niemieckim na terenie Małopolski. Położenie na skrzyżowaniu szlaków handlowych z Krakowa na Ruś oraz z węgierskich Koszyc do Sandomierza przyczyniło się do szybkiego rozwoju miasta. Bliskość dworu książęcego, a także dwóch spławnych rzek Nidy i Wisły sprawiało, że osiedlali się tu kupcy i rzemieślnicy. Ze świetności Nowego Korczyna i jego okolic, zachowało się wiele zabytków sztuki, także szereg zabytkowych domów z XVII w. m.in. „Dom Długosza”, z zachowanymi piwnicami sklepionymi kolebkowo.

Pacanów – (pow. buski) prawa miejskie na mocy decyzji księcia Bolesława Wstydliwego posiadał od 1265 roku. Miejscowość leżała na skrzyżowaniu dawnego szlaku książęcego – królewskiego łączącego Kraków z Sandomierzem. W Pacanowie znajduje się zabytkowy Kościół św. Marcina, wybudowany w II poł. XIII wieku oraz cmentarz parafialny. Od 2003 roku odbywa się tam ogólnopolski „Festiwal Kultury Dziecięcej”^.

Oleśnica – (pow. staszowski) prawa miejskie otrzymała w 1470 r. w czasach Kazimierza Wielkiego. Początkowo była siedzibą rodu Oleśnickich. W późniejszym okresie własnością Zborowskich i Lanckorońskich. Neogotycki kościół parafialny pw. Wniebowzięcia NMP z połowy XIX wieku wybudowany został na fundamentach gotyckiej świątyni z XV wieku. Rozbudowany pod koniec XIX w.

Opatowiec – (pow. kazimierski) prawa miejskie w 1271 roku otrzymał od księcia Bolesława Wstydliwego. Był miastem benedyktynów tynieckich w województwie sandomierskim. Położenie miasta na szlaku ze Śląska na Ruś Kijowską i w pobliżu przeprawy przez Wisłę, sprzyjało szybkiemu rozwojowi handlu. W Opatowcu znajduje się podominikański kościół pw. św. Jakuba Starszego Apostoła wzniesiony pod koniec XV w., dwie barokowe figury z XVIII wieku oraz cmentarz wojenny z I wojny światowej.