Realizowany od roku unijny projekt Life +, mający na celu ochronę cennej przyrody Ponidzia, a przy okazji powrót do tradycji wypasu zwierząt, przynosi już wymierne efekty. Kilka dni temu w Ostoi Stawiany na stokach Góry Sobótczanej rozpoczął się wypas pierwszych 30 owiec. – Przywrócenie wypasów, które na tym terenie nie były prowadzone od kilkudziesięciu lat, pozwoli na utrzymanie siedlisk przyrodniczych we właściwym stanie – mówi Tomasz Hałatkiewicz, dyrektor Zespołu Świętokrzyskich i Nadnidziańskich Parków Krajobrazowych.

Głównym celem projektu realizowanego na terenie gmin Pińczów, Kije, Wiślica i Złota jest podjęcie działań, które umożliwią poprawę stanu i zachowania ekosystemów siedlisk przyrodniczych, a także ochronę rzadkich gatunków roślin, takich jak m.in. sierpik różnolistny i dziewięćsił popłocholistny, groszek panoński, len włochaty czy wiśnia karłowata. – Niektóre  z nich występują jedynie w dwóch, trzech miejscach w Polsce, inne wyłącznie na Ponidziu – mówi Tomasz Hałatkiewicz.

Kilkadziesiąt lat temu zaprzestano tam wypasu zwierząt, co sprawiło, że pastwiska  powoli zaczęły ubożeć porastając krzewami, a nawet drzewami. Przywrócenie wypasów ma pozwolić na utrzymanie siedlisk przyrodniczych (a przede wszystkim zarastających z każdym rokiem muraw kserotermicznych) we właściwej kondycji. Inicjatywa warta ponad 5,2 mln zł pozwoli na odpowiednie zajęcie się około 61,5 ha terenów rolnych i leśnych.

Docelowo projekt Life+ przewiduje zakup 200 owiec i 10 kóz, które pasąc się mają nie tylko odsłaniać i użyźniać glebę oraz poprawiać jej strukturę, ale też w naturalny sposób rozsiewać nasiona pożądanych roślin.

Pierwsze stado liczące 30 owiec rozpoczęło już w ubiegłym tygodniu swą „pracę” w Stawianach na stokach Góry Sobótczanej. Stado jest dozorowane przez całą dobę przez miejscowego rolnika i dodatkowo ogrodzone elektrycznym pastuchem. Przygotowano również paśniki, poidła i polową owczarnię, w której mogą schronić się przed upałem. Zwierzęta wcześniej nie były wypasane na murawach kserotermicznych, ale łatwo zaaklimatyzowały się w nowych dla siebie warunkach. Widać już efekty wypasu  – wysokie trawy są zgryzane, a miejscami widać odsłoniętą glebę. Właśnie takich efektów się spodziewano. Żywe „kosiarki” mają dać szansę zakiełkowania roślinom kserotermicznym.

U podnóża Góry Sobótczanej, obok niewielkiego zbiornika wodnego zbudowano (również w ramach realizacji projektu LIFE +) infrastrukturę turystyczną: parking, wiatę i stojak na rowery. O projekcie i samej Ostoi Stawiany jako obszarze Specjalnej Ochrony Siedlisk Natura 2000 można przeczytać na tablicach informacyjnych, a pejzaż z Górą Sobótczaną i Dominikową oraz pasącymi się owcami można podziwiać z nowej platformy widokowej zbudowanej na wzgórzu po drugiej stronie doliny.

– To pierwsze stado owiec zostało rzez nas wydzierżawione,  natomiast już zimą od hodowcy z Małopolski zakupimy 200 owiec do których dołączy też 10 kóz – mówi Tomasz Hałatkiewicz. – Obecność kóz umożliwi wyeliminowanie z muraw także niepożądanych krzewów, z którymi owce nie dałyby sobie rady – dodaje dyrektor Zespołu Świętokrzyskich i Nadnidziańskich Parków Krajobrazowych.

Program Life + w połowie finansuje Unia Europejska, kolejne 45% dołożył Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Pozostałe 5% wykłada Województwo Świętokrzyskie – Zespół Świętokrzyskich i Nadnidziańskich Parków Krajobrazowych.

Partnerami projektu są: Urząd Miasta i Gminy w Pińczowie, Urzędy Gminy w Kijach, Wiślicy, Złotej i Nowym Korczynie, Starostwa Powiatowe w Busku-Zdroju i Pińczowie, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Kielcach, Świętokrzyski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Modliszewicach, Towarzystwo Badań i Ochrony Przyrody, Lokalna Grupa Działania „Słoneczny Lider”, Lokalna Grupa Działania Ponidzie, Stowarzyszenie Turystyczno-Agroturystyczne Ponidzie.