Muzea i instytucje kultury szansą na rozwój regionów. Z obrad Konwentu Marszałków
W Sandomierzu trwają obrady Konwentu Marszałków Województw RP, któremu w pierwszym półroczu bieżącego roku przewodniczy województwo świętokrzyskie. Wśród tematów dyskusji i prelekcji z udziałem ekspertów znalazła się kwestia wpływu instytucji muzealnych na bezpośrednie otoczenie i region, a także potencjalne szanse wzajemnego wspierania rozwoju i zagrożenia wynikające z konieczności finansowania przez samorządy funkcjonowania muzeów. Głos zabrał wicepremier minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński.
Wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński podziękował za możliwość uczestniczenia w obradach w siedzibie instytucji, współprowadzonej przez podległe mu ministerstwo. W swoim wystąpieniu podkreślał wpływ instytucji muzealnych na krzewienie kultury, tradycji narodowej, integrowanie lokalnych społeczności.
– Relacje ministerstwa kultury z samorządami w ostatnich latach to zwiększenie nakładów na polską kulturę w zakresie bezprecedensowym – powiedział minister Piotr Gliński. – Każdego roku są to miliardy przeznaczane z budżetu państwa, celowane na wzmacnianie lokalnych i regionalnych instytucji kultury poprzez ich współprowadzenie, a co za tym idzie współfinansowanie działalności i inwestycji. Dzięki temu np. muzeum sandomierskie się wzmacnia i rozwija, podobnie wielką inwestycję przechodzi kielecki teatr dramatyczny. Planujemy kolejne współprowadzenia instytucji kultury. Realizujemy i rozszerzamy tzw. programy ministra, około 3,5 tysiąca projektów zgłoszonych przez placówki kultury każdego roku otrzymuje wsparcie. Dofinansowujemy także rozwój czytelnictwa, tworzymy nowe biblioteki, wspieramy tzw. przestrzeń sztuki czyli artystów offowych, realizujących się w zakresie muzyki, teatru czy tańca. Kończymy program “Niepodległa”, który zastąpi formuła pod nazwą “Tożsamość”, odwołująca się do naszej historii, okresu pierwszej Rzeczpospolitej, wzmacniająca polską tożsamość i polską wspólnotę. Kryzys aksjologiczny kultury zachodniej utwierdza nas w przekonaniu, że to wspieranie polskiej tożsamości narodowej, powrót do korzeni i tradycji to sposób na przetrwanie współczesnego narodu polskiego – dodał wicepremier.
Piotr Gliński zwrócił również uwagę na zrealizowane projekty, które uzyskiwały wsparcie finansowe ze środków unijnych. Było to 146 zrealizowanych programów na łączną sumę wartości inwestycji przekraczającą 3 mld zł, z czego około 2 mld zł wsparcia pochodziło z UE. Wiele z tym przeprowadzonych inwestycji zrealizowały z powodzeniem lokalne samorządy.
Uwaga uczestników obrad skupiła się na kwestiach wspierania rozwoju lokalnego przez instytucje muzealne oraz na wzajemnym oddziaływaniu placówek i środowiska lokalnego, a także na zmianach, jakie pojawiły się w wyniku lockdownu towarzyszącego pandemii. Mówiono również o roli instytucji muzealnych w krzewieniu kultury i tożsamości narodowej.
O zależnościach pomiędzy samorządem a muzeami, wpływie instytucji i obiektów muzealnych na otoczenie zewnętrzne, o szansach i zagrożeniach dla rozwoju mówił prof. dr hab. Robert Kotowski dyrektor Muzeum Narodowego w Kielcach, wiceprzewodniczący Komitetu Narodowego Międzynarodowej Rady Muzeów.
– Wpływ muzeów na otoczenie należy oceniać nie tylko z punktu widzenia podnoszenia poziomu kultury w społeczeństwie, ale też z punktu widzenia ekonomii. Ochrona dziedzictwa może być stymulacją dla rozwoju przedsiębiorstw, zastrzykiem energii dla działań oddolnych. Muzea mogą też oddziaływać terapeutycznie, tworzyć kapitał ludzki wpływając na poziom wiedzy i edukacji, budować tożsamość, osobowość człowieka – podkreślił dyrektor Robert Kotowski. – Społeczeństwo powinno rozumieć znaczenie instytucji kultury. Samorządy mogą wspierać nas, a muzea ubogacają potencjał regionu. Udało nam się – dyrektorom muzeów – pozyskać wiele milionów złotych m.in. na cele rewitalizacji miejscowości, rozpoczynając pewne zmiany, zacieśniając relację z mieszkańcami, tworząc istotne oddziaływania społeczne.
Jak dodał dyrektor Robert Kotowski, instytucje muzealne stanowią często swoiste “wizytówki regionów” i są zarówno dla samorządów, jak i mieszkańców, niezaprzeczalnym powodem do dumy, miejscem rodzinnych wspólnych wizyt.
