Coraz większe znaczenie przy udzielaniu zamówień publicznych zyskuje wspieranie celów społecznych, szczególnie tych związanych z promocją wysokiego poziomu zatrudnienia i integracji społecznej. Spotkanie dotyczące zrównoważonych zamówień publicznych odbyło w piątek 22 stycznia 2016 roku w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Świętokrzyskiego, który zamierza rozpocząć stosowanie tzw. klauzul społecznych w zamówieniach publicznych.

W spotkaniu uczestniczyło około 30 pracowników Urzędu Marszałkowskiego Województwa Świętokrzyskiego, którzy zajmują się przygotowywaniem założeń do planu zamówień publicznych lub sporządzaniem wniosków o wszczęcie postępowania o udzielenie zamówienia. Wicedyrektor Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej Urzędu Marszałkowskiego Karolina Jarosz przedstawiła zasady stosowania zrównoważonych zamówień publicznych oraz cele, którym mają one służyć.

Wdrażając społecznie odpowiedzialne zamówienia publiczne można uniknąć nieuczciwych praktyk stosowanych wobec pracowników realizujących zamówienia publiczne. Dotyczy to w szczególności takich dziedzin jak sprzątanie, catering czy usługi ochroniarskie. Przedsiębiorstwa, zdobywające takie zamówienia dzięki bardzo niskim cenom, często zatrudniają pracowników na umowach cywilno-prawnych, oferując stawki godzinowe poniżej pensji minimalnej. Takich sytuacji można uniknąć, wymagając od wykonawcy zatrudniania pracowników na umowę o pracę.

Instytucje zamawiające mogą w warunkach realizacji zamówienia uwzględniać dodatkowe cele społeczne. Umożliwiają to takie uregulowania prawne jak klauzule społeczne, które mają za zadanie przede wszystkim wsparcie integracji osób z problemami społeczno-zawodowymi. W ustawie prawo zamówień publicznych o klauzulach jest mowa:
– w art. 22 ust. 2, umożliwiający zastrzeganie zamówień dla podmiotów, u których ponad 50 procent zatrudnionych pracowników stanowią osoby niepełnosprawne
– w art. 29 ust. 4 i w art. 36 ust. 2, pkt 9, które pozwalają zamawiającemu na ustanowienie dodatkowych warunków realizacji zamówienia związanych z zatrudnieniem osób ze wskazanych w ustawie grup zagrożonych wykluczeniem społecznym
– w art. 29 ust. 4 pkt 4, gdzie zawarto wymóg zatrudnienia na podstawie umowy o pracę.

– Będziemy w najbliższym czasie rozważać stosowanie klauzul społecznych w zamówieniach publicznych. Są już w Polsce takie instytucje, które wprowadziły je obligatoryjnie w swoich zamówieniach i będziemy się na nich wzorować – mówiła Karolina Jarosz, wicedyrektor Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej UMWŚ.

Na terenie województwa świętokrzyskiego klauzule społeczne do tej pory nie były stosowane. W kraju stosuje je niewielki procent instytucji, najczęściej gminy i jednostki gminne, takie jak ośrodki pomocy społecznej, szkoły itp.

Z kolei klauzule środowiskowe w zamówieniach publicznych umożliwiają wprowadzanie energooszczędnych rozwiązań (np. w zakresie oświetlenia, termoizolacji budynków, oszczędzania wody), rozwiązań mających wpływ m. in. na zmniejszenie emisji dwutlenku węgla, osłabianie efektu cieplarnianego (np. kupowanie energooszczędnych komputerów czy samochodów) czy też na zmniejsznie ilości produkowanych odpadów (np. zamawianie opakowań podlegających recyklingowi lub rozkładających się w sposób naturalny).

Stosowanie zrównoważonych zamówień publicznych nie jest obecnie wymagane przez prawo, przynosi jednak liczne korzyści, zarówno organizacji zamawiającej, jak i społeczeństwu oraz środowisku naturalnemu. Stosując „społecznie odpowiedzialne” zamówienia publiczne zamawiający, realizując bieżące potrzeby swojej instytucji, może jednocześnie wpływać na politykę zatrudnienia w regionie, promować zatrudnianie osób niepełnosprawnych, młodocianych, które będą uczyć się zawodu, długotrwale bezrobotnych, a także innych grup, które na danym terenie potrzebują wsparcia.

Więcej informacji na temat zrównoważonych zamówień publicznych można znaleźć na stronie internetowej www.uzp.gov.pl (zakładki: Społeczne zamówienia publiczne i Zielone zamówienia publiczne).