W Muzeum Narodowym w Kielcach – dawnym Pałacu Biskupów Krakowskich – odbyła się Inauguracja Roku Kulturalnego i Sezonu Artystycznego 2022/2023 w województwie świętokrzyskim. Podczas uroczystego spotkania marszałek województwa Andrzej Bętkowski i przewodniczący Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego Andrzej Pruś uhonorowali artystów, twórców, osoby działające na rzecz ochrony dziedzictwa narodowego, wręczając Świętokrzyską Nagrodę Kultury. 

Świętokrzyską Nagrodą Kultury każdego roku Zarząd Województwa honoruje osoby, instytucje, stowarzyszenia oraz zespoły za szczególne dokonania w dziedzinie twórczości artystycznej oraz upowszechniania i ochrony dziedzictwa narodowego. Przyznawane są nagrody I stopnia za szczególne osiągnięcia o charakterze międzynarodowym, ogólnopolskim lub za całokształt osiągnięć. Natomiast nagrody II stopnia wręczane są za osiągnięcia mające istotne znaczenie dla rozwoju życia kulturalnego w województwie świętokrzyskim. Zarząd Województwa Świętokrzyskiego może przyznać także honorową nagrodę w postaci statuetki.

Decyzję o przyznaniu nagród podjęła Kapituła Świętokrzyskiej Nagrody Kultury w składzie: Andrzej Bętkowski – marszałek województwa świętokrzyskiego – przewodniczący Komisji oceniającej, Agnieszka Buras – przewodnicząca Komisji Edukacji, Kultury i Sportu Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego, Małgorzata Rudnicka – dyrektor Departamentu Kultury i Dziedzictwa Narodowego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Świętokrzyskiego, oraz przedstawiciele świata kultury: Krystyna Nowakowska, Marian Rumin, Grzegorz Cuper. W bieżącym roku w odpowiedzi na zaproszenie do zgłaszania kandydatur do Świętokrzyskiej Nagrody Kultury wpłynęły 22 wnioski. Wybór kandydatów dokonany przez Kapitułę Świętokrzyskiej Nagrody Kultury zaakceptował Zarząd Województwa w dniu 28 września 2022 r.

Wręczenie nagród miało miejsce podczas Inauguracji Roku Kulturalnego i Sezonu Artystycznego 2022/2023 w województwie świętokrzyskim, w Dawnym Pałacu Biskupów Krakowskich w Kielcach. Nagrody wręczali laureatom marszałek województwa Andrzej Bętkowski oraz przewodniczący Sejmiku Województwa Andrzej Pruś.

– Przyznawana Nagroda Kultury jest ważnym elementem świętokrzyskiego życia kulturalnego, a także, mam nadzieję, stanowi inspirację, do podejmowania działań wykraczających poza granice naszego regionu – powiedział marszałek województwa Andrzej Bętkowski. –  Doświadczenia poprzednich edycji upoważniają nas do skromnej satysfakcji. Również rok 2022 dodaje nam optymizmu, ponieważ aplikacje, które wpłynęły na tegoroczny konkurs, kolejny raz prezentowały sylwetki osób utalentowanych i zaangażowanych w rozwój kultury województwa świętokrzyskiego. Ukazywały ich otwartość, oryginalność i profesjonalizm. Wyrażam wdzięczność za ich pracę twórczą, podejmowane inicjatywy i poświęcenie.

Gratulacje laureatom przekazał również przewodniczący Sejmiku Andrzej Pruś.

– Nagrodzenie twórców kultury w tak wielu dziedzinach pokazuje, że ziemia świętokrzyska bogata jest w ludzi twórczych w różnych obszarach, od fotografii poprzez muzykę, teatr, literaturę, taniec, sztuki plastyczne, folklor – podkreślił Andrzej Pruś. – Możemy pochwalić się wieloma utalentowanymi, kreatywnymi postaciami, a ich działalność warto też wspierać, promować. Naszym zdaniem Świętokrzyska Nagroda Kultury to swoisty wyraz naszego uznana i szacunku dla talentów, ale też nobilitacja i wzór do naśladowania.

W uroczystym spotkaniu wzięli udział również senator Krzysztof Słoń oraz radne Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego Agnieszka Buras i Jolanta Tyjas.

Otwierając nowy sezon artystyczny marszałek Andrzej Bętkowski zwrócił uwagę na istotne wydarzenia i inwestycje realizowane w obszarze kultury w roku poprzednim, m.in. na zmodernizowane i na nowo oddane do użytku Muzeum Archeologiczne w Wiślicy, przebudowę siedziby Teatru im. S. Żeromskiego, udane przedsięwzięcia i festiwale muzyczne, teatralne, plastyczne, upowszechniające tradycję i rodzimy folklor.

Uroczyste spotkanie z twórcami i działaczami kultury uświetnił recital w wykonaniu aktorki i wokalistki Katarzyny Jamróz oraz pianisty Konrada Mastyły i skrzypka Michała Chytrzyńskiego.

Laureaci Świętokrzyskiej Nagrody Kultury 2022

NAGRODY I STOPNIA:

Zdzisław Antolski – świętokrzyski poeta i prozaik. Autor kilkunastu książek poetyckich i prozatorskich, m.in. „Maszyna metafizyczna” czy „Kapsuła Czasu”. Jego wiersze były tłumaczone na języki angielski oraz czeski. Publikował m. in. w: „Poezji”, „Twórczości”, „Frazie”, „Magazynie Literackim”, „Przemianach”, „Okolicach”, „Tygodniku Kulturalnym”. Dawniej felietonista w „Echu Dnia”, obecnie współpracuje z pismem „Radostowa”. W internetowym tygodniku Pisarze.pl prezentuje swoje utwory związane z Ziemią Kielecką. Prowadził wydawnictwo ”U poety”, gdzie ukazywały się książki regionalnych autorów. Na temat jego twórczości powstała monografia Zofii Korzeńskiej „Walka demona z aniołem. Droga twórcza Zdzisława Antolskiego”. W swojej twórczości propaguje kulturę i tradycję regionu świętokrzyskiego. Laureat licznych nagród literackich, m.in. „O Świętokrzyską Lirę Poezji”, ogólnopolskiej nagrody im. Andrzeja Bursy w Krakowie.

Henryk Pieczul – członek rzeczywisty Związku Polskich Artystów Fotografików Okręg Świętokrzyski w Kielcach od 1979. Członek ZAiKS. Od 1945 roku związany z Kielcami. Uczeń kieleckiego fotografa Zygmunta Hamerskiego. W latach 1964 – 1988 był kierownikiem pracowni fotograficznej w Muzeum Świętokrzyskim (obecnie Muzeum Narodowym). Założył archiwum negatywów. Pozostawił ich po sobie ponad 47000. Wyspecjalizował się w wykonywaniu zdjęć muzealiów. W latach 1988 – 2005 wykonał, liczącą dziesiątki tysięcy negatywów, dokumentację dla Muzeum Narodowego w Krakowie. Fotografie H. Pieczula cechuje zawodowy perfekcjonizm i obiektywizm. Zajmował się również fotografią artystyczną. Wielokrotnie wyróżniany i nagradzany, m.in. I. nagrodą na IV. Biennale Krajobrazu Polskiego, I. nagrodą i złotym medalem Federacji Amatorskich Stowarzyszeń Fotograficznych w Polsce na VII. Biennale. Honorowy członek Francuskiego Muzeum Fotografii w Paryżu – Bievres.

NAGRODY II STOPNIA:

Andrzej Ślązak – prof. UJK dr hab. Muzyk i pedagog, kierownik Katedry Muzyki UJK w Kielcach; pracownik Zespołu Państwowych Szkół Muzycznych im. L. Różyckiego w Kielcach, gdzie prowadzi swoją klasę fortepianu. Organizator I Festiwalu Muzyki Polskiej na Tajwanie. Zainicjował nutową serię wydawniczą pt. „Twórczość́ kompozytorów świętokrzyskich”. Autor projektu „Systematyzacja, analiza oraz publikacja fortepianowej twórczości Mirosława Niziurskiego”. Działalność́ Andrzeja Ślązaka obejmuje także zagraniczne, premierowe wykonania dzieł kompozytorowi związanych z UJK w Nowym Jorku, Tajpej oraz w Porto. Na jego koncie znajduje się̨: 7 publikacji nutowych, 4 płyty CD, ponad 100 koncertów krajowych i zagranicznych. Stypendysta Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu oraz Polsko-Amerykańskiej Komisji Fulbrighta Członek Polskiego Towarzystwa Muzyki Współczesnej.

Dr Roman Chyła – nauczyciel, przewodnik, literat. Jest autorem poradnika z zakresu edukacji regionalnej oraz współautorem pierwszego w woj. świętokrzyskim podręcznika do realizacji zagadnień regionalnych na I etapie edukacyjnym w szkołach podstawowych. Organizuje kursy dla małych przewodników po Sandomierzu i województwie świętokrzyskim. Roman Chyła jest autorem pierwszej naukowej monografii Zawichostu. Współautor monografii miasta i gminy Ożarów. Wspólnie z Profesorem Feliksem Kirykiem R. Chyła przygotował w 2018 r. naukową publikację na pamiątkę jubileuszu 730-lecia Sandomierza. Członek Towarzystwa Naukowego Sandomierskiego. Współpracuje ze środowiskiem naukowym w Polsce i za granicą m. in. z prof. Magdaleną Teter z Fordham University w Nowym Jorku.

Zbigniew Woldański – instruktor teatru i tańca we Włoszczowskim Domu Kultury, reżyser, aktor, scenarzysta, scenograf, choreograf. Jest absolwentem Studium Wokalno-Tanecznego Komitetu do spraw Radia i Telewizji przy Teatrze Rozrywki w Chorzowie oraz Wydziału Pedagogiki Wszechnicy Świętokrzyskiej w Kielcach. Pracował w Teatrze Rozrywki w Chorzowie, współpracował z Estradą Śląską, był członkiem „Kapeli Warszawskiej Staśka Wielanka”. W Domu Kultury we Włoszczowie założył Studio Tańca Zibi oraz grupę teatralną Proscenium, z którymi zrealizował kilkanaście autorskich spektakli. W 2016 roku doceniony za piosenkę poetycką pt. „Pragnę Ci mówić: I love you”, która ukazała się na debiutanckiej płycie pod tytułem “Rozmaitości”.

Jacek Mąka – aktor Teatru im. S. Żeromskiego w Kielcach, absolwent Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Warszawie. Niegdyś związany z Teatrem Dramatycznym im. Jerzego Szaniawskiego w Płocku. Współpracował z teatrami polskimi: Nowym w Łodzi, Polskim w Bydgoszczy oraz teatrami francuskimi m.in w Saint-Étienne oraz w Strasbourgu Na scenie kieleckiego teatru zadebiutował rolą w „Zachodnim wybrzeżu” Bernarda-Marie Koltèsa w reżyserii Kuby Kowalskiego. Od 1982 roku zagrał ponad 140 ról tylko na polskich scenach. Aktor serialu „Stulecie winnych” (TVP). Jego głos mogą podziwiać słuchacze Radia Kielce, w słuchowisku w reżyserii Magdaleny Galas-Klusek. W tym roku Jacek Mąka świętuje jubileusz 40-lecia pracy artystycznej.

Edgar Wojtasiak – aktor, recytator, konferansjer, animator kultury. Zagrał w kilkudziesięciu spektaklach teatralnych i widowiskach artystycznych. W 2012 r. wziął udział w Salonie Poezji w reżyserii Jarosława Gajewskiego prezentowanym w Teatrze Polskim im. Arnolda Szyfmana w Warszawie. Laureat nagród i wyróżnień w konkursach recytatorskich m.in. laureat 3 nagrody w 57. Ogólnopolskiego Konkursu Recytatorskiego w Ostrołęce oraz 2 nagrody na 48. Ogólnopolskim Konkursie Recytatorskim im. Leopolda Staffa w Skarżysku-Kamiennej. Działał w Stowarzyszeniu Inicjatyw Społecznych i Kulturalnych „Pro Persona”. W 2019 r. zainicjował utworzenie Instytutu Kultury Ireneusza Ślusarczyka. Jeden z twórców Radia z Q- ulturą. Zrealizował akustycznie ponad 1000 różnych audycji i podcastów.

Dariusz Kozieł – artysta muzyk, klarnecista, absolwent PSM II stopnia w Kielcach. Muzyk, solista w Filharmonii Świętokrzyskiej. Regularnie koncertuje jako solista-kameralista, współpracując z takimi zespołami, jak: Rubinstein Quartet czy Kielecka Orkiestra Kameralna. Z kielecką grupą Strauss Ensamble koncertuje w Polsce m.in. na Międzynarodowym Festiwalu im. Jana Kiepury w Krynicy, Festiwalu „Muzyka w Sandomierzu”, Festiwalu im. Krystyny Jamroz w Busku-Zdroju a także za granicą. W 2014 r. otrzymał patent a przedmiotem wynalazku było: Uzyskanie dowolnej zmiany barwy dźwięku z „jasnej” do „ciemnej” oraz poprawa intonacji klarnetu. Obecnie z tego udogodnienia korzystają takie osobowości muzyczne, jak Karel Dohnal, Charles Neidich. Znakomity solista-klarnecista – Piotr Szymyślik – wprost twierdzi, że jest „fanem baryłki do klarnetu wg pomysłu Dariusza”.

Jolanta Kusztal – aktorka lalkarka. Jedna z pierwszych aktorek zawodowego Teatru Lalki i Aktora „Kubuś” w Kielcach. Zagrała ponad 100 ról w spektaklach lalkowych. W teatrze nagrywała słuchowiska muzyczne i wystąpiła także w wielu Teatrach Telewizji. Występowała w produkcjach filmowych realizowanych na ziemi świętokrzyskiej np. filmie „Przedwiośnie” w reż. Filipa Bajona. Uczestniczyła w akcjach charytatywnych na rzecz dzieci w szkołach i przedszkolach. W 1993 roku stworzyła wraz z mężem nieżyjącym aktorem Edwardem Kusztalem scenę dla dorosłych w lalkowym teatrze w Kielcach wystawiając dramat „Ja, Foyerbach” – Tankreta Dorsta. Po śmierci męża założyła wraz z córkami i wnukami Fundację im. Edwarda Kusztala, która popularyzuje dorobek aktora, ustanawia nagrody dla twórców teatralnych i filmowych, organizuje liczne wydarzenia kulturalne, wystawy, koncerty, festiwale w tym Letni Festiwal Muzyki Sakralnej „Ucho Igielne” w Sandomierzu.

dr Małgorzata Imiołek  – absolwentka etnografii na Uniwersytecie Warszawskim. Pracuje w Muzeum Wsi Kieleckiej od 1991 r., gdzie w roku 1996 uzyskała stopień adiunkta, a w 2001 r. – kustosza. Przedmiotem badań dr Imiołek jest budownictwo ludowe oraz strój ludowy i tkanina. Jest autorką publikacji z zakresu etnografii Kielecczyzny oraz muzealnictwa skansenowskiego i edukacji muzealnej. Opracowała ramowy program etnograficznych zajęć edukacyjnych dla Muzeum Wsi Kieleckiej. W Parku Etnograficznym w Tokarni w XIX-wiecznej zagrodzie z Gęsic zrealizowała autorską koncepcje ekspozycji interaktywnej, przeznaczonej do prowadzenia zajęć edukacyjnych. Zrealizowała wiele wystaw stałych i czasowych, prezentowanych w Muzeum Wsi Kieleckiej. Za wystawę „Kolorowy świat dóbr doczesnych”, otrzymała w 1999 r. wyróżnienie w ogólnopolskim konkursie „Muzealne Wydarzenie Roku”.

Teatr Grodzki „Pod Basztami” – prowadzony od 2014 roku przez Centrum Kultury i Sportu w Chęcinach. Skupia dzieci i młodzież w różnym wieku oraz seniorów, głównie z terenu Gminy i Miasta Chęciny. Adepci Teatru Grodzkiego zdobywają doświadczenie sceniczne uczestnicząc w warsztatach i spektaklach teatralnych. Reżyserem Teatru jest Dorota Anyż, a scenografem Artur Anyż. Pierwszą zrealizowaną przez Teatr Grodzki „Pod Basztami” sztuką były „Kazania Świętokrzyskie”, w której wykorzystano kazanie na dzień Świętej Katarzyny. Widowisko to wzięło udział w filmie Doroty Kosierkiewicz „Kazania w Podróży”, emitowanym przez TVP Historia. Przy Teatrze „Pod Basztami” działa również Teatr Seniorów. Tworzą go głównie studenci Chęcińskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku.

NAGRODA HONOROWA:

Jarosław Zatorski – animator życia kulturalnego regionu. Od 2003 r. organizuje Spotkania z Kulturą Żydowską. Założyciel Buskiego Stowarzyszenia Kulturalnego. Jest inicjatorem renowacji synagogi w Chmielniku i utworzenia w niej Ośrodka Edukacyjno–Muzealnego Świętokrzyski Sztetl, który zdobył wiele prestiżowych nagród m.in. nagrodę Złoty Żuraw w kategorii najlepiej i najskuteczniej zrewitalizowanych Obiektów (2013) oraz nagrodę im. Marii i Łukasza Hirszowiczów za rok 2021 i tytuł „Strażnika Pamięci” przyznane przez Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma w Warszawie (12.05.2022 r.) Zainicjował przetłumaczenie książek na temat Holocaustu z języka angielskiego na język polski. Dzięki jego zaangażowaniu odbudowano kilka cmentarzy żydowskich w woj. Świętokrzyskim. Z jego inicjatywy powstało również wiele pomników m.in. w Busku-Zdroju pomnik Leopolda Kozłowskiego, kompozytora, pianisty, dyrygenta, oraz pomniki ku czci pomordowanych w czasie II wojny światowej. Jest pomysłodawcą i założycielem grupy teatralnej „S 60+”, natomiast przy SP nr 1 utworzył zespół marszowy „Buskie Mażoretki”.