W Polsce gniazduje największa światowa populacja tych ptaków, około 40 tysięcy par. Z roku na rok jest ich coraz mniej, a ich liczebność drastycznie maleje. Jednym z głównych zagrożeń dla tego gatunku jest zmniejszanie się liczby miejsc dogodnych do lęgu. Z tego powodu Zespół Świętokrzyskich i Nadnidziańskich Parków Krajobrazowych, rozpoczął w 2019 r. inwentaryzację gniazd bociana białego na obszarze Nadnidziańskiego Parku Krajobrazowego.

Tereny podmokłe, zwłaszcza położone w dolinach rzecznych, jak Nadnidziański Park Krajobrazowy są miejscem żerowania cieszącego się dużą sympatią bociana białego (Ciconia ciconia).

Przynoszą szczęście

Ten ściśle chroniony ptak upodobał sobie gniazdowanie w sąsiedztwie siedzib ludzkich. Często buduje gniazda na drzewach, dachach budynków, lub słupach energetycznych. Być może sympatia Polaków do bociana białego wynika z faktu, że ten potężny ptak nie obawia się ludzi, pozwala się obserwować, a przy tym jest naszym sprzymierzeńcem w tępieniu myszy. Polaków cieszy sąsiedztwo tych niezwykłych zwierząt. Uważa się, że przynoszą one szczęście. Warto o nie dbać, bo w wielu krajach bocian biały kompletnie wyginął.

Pielęgnują gniazda

Przez dwa sezony pracownicy parków krajobrazowych obserwowali i liczyli gniazda wybudowane przez te ptaki na: drzewach, dachach budynków mieszkalnych i gospodarczych oraz na słupach linii elektrycznych. Oceniali m.in. ich stan techniczny oraz określali stopnień ich wykorzystania do celów lęgowych. Prowadzili także wywiady z sołtysami i mieszkańcami wsi, bowiem to oni mają największą wiedzę dotyczącą zarówno lokalizacji, jak również wykorzystywania istniejących gniazd przez bociany. Mają ponadto rozeznanie w zakresie potrzeby zmiany lokalizacji gniazda np. przeniesienia go z dachu na platformę, czy też konieczności wykonania czynności konserwacyjnych przy gnieździe. Większość gniazd jest zasiedlona, ale niektóre wymagają przeprowadzenia przy nich prac pielęgnacyjnych. Wiosną bociany przylatują do naszego kraju, dlatego pracownicy ZŚiNPK przy wsparciu innych jednostek, przeprowadzają regularnie, ostatnie przed tym sezonem lęgowym zabiegi pielęgnacyjne bocianich gniazd.

Zabiegi polegają m.in. na:

•  zmniejszeniu objętości tych gniazd, które zagrażają bezpieczeństwu mieszkańców,
•  przycięciu koron zbyt rozrośniętych drzew (które uniemożliwiały gniazdowanie, czy bezpieczne lądowanie na gnieździe),
• usunięciu z gniazd sznurków i pozostałości worków.

Przy okazji można wyczyścić misę gniazda z nadmiaru naniesionego materiału organicznego, a także uzupełnić braki w budulcu. Takie zabiegi są niezbędne ze względu na ochronę tego cennego gatunku, ponieważ sznurki i folie, które dorosłe bociany znajdują na polach i przynoszą do gniazd jako budulec, to śmiertelne zagrożenie dla piskląt (dlatego należy usunąć z nich te niebezpieczne fragmenty). Folie bowiem nie tylko zagrażają samym ptakom. Zmniejszają również przepuszczalność gniazd, spowalniając odpływ wody w czasie deszczy.