O raku głowy i szyi przeciętny mieszkaniec Europy nie wie zbyt dużo i nie jest świadom zagrożenia. Tymczasem to szósty najczęściej występujący nowotwór na świecie. W 2013 roku w Polsce zdiagnozowano go u prawie 11 tysięcy osób. W tym samym roku w wyniku choroby zmarło blisko 6 tysięcy Polaków. Aby podnieść świadomość społeczeństwa na ten temat oraz zwiększyć liczbę wczesnych rozpoznań do 23 września odbywają się bezpłatne badania profilaktyczne w ramach IV Europejskiego Tygodnia Profilaktyki Nowotworów Głowy i Szyi pn. „Wierni naszym celom”. Do akcji włączyło się 40 placówek medycznych, w tym 5 ze Świętokrzyskiego, z: Kielc, Ostrowca Świętokrzyskiego, Skarżyska-Kamiennej i Włoszczowy.

Rak głowy i szyi to nazwa zbiorcza dla wszystkich nowotworów zlokalizowanych w obszarze głowy i szyi – wyłączając mózg oraz narząd wzroku. Na przestrzeni ostatnich 20 lat odnotowano wzrost liczby zachorowań o 20%. Świadomość zagrożenia raka głowy i szyi w społeczeństwie jest wciąż niewielka. Sam nowotwór  daje objawy typowej infekcji, jednak utrzymujące się dłużej niż 3 tygodnie objawy, jak: ból języka lub nieleczone owrzodzenie jamy ustnej, ból gardła, utrzymująca się chrypka, ból i trudności w połykaniu, guzek w szyi, a także zatkany z jednej strony nos lub krwawienie są wyraźnym sygnałem, że mamy do czynienia z nowotworem głowy lub szyi.

Ryzyko zachorowania zwiększa się wraz z wiekiem u obu płci – mężczyźni chorują 2-3 razy częściej, jednak liczba zachorowań wśród pań ciągle wzrasta. Najczęściej chorują osoby w wieku 45-64 lat.

– Polska jest nadal wysoko jeśli chodzi o wskaźnik zachorowalności ze względu na to, że ilość wypalanych papierosów jest dramatycznie duża. Dodatkowo obserwujemy wzrost zachorowalności u tzw. młodych dorosłych pacjentów poniżej 40. roku życia – niepalących i niepijących. Tu czynnikiem sprawczym może być wirus brodawczaka ludzkiego – informuje dr Sławomir Okła, kierownik Kliniki Otolaryngologii, Chirurgii Głowy i Szyi oraz koordynator wojewódzkiego Ogólnopolskiego Programu Profilaktyki Nowotworów Głowy i Szyi. Dodaje również, że aż 90% chorób nowotworów głowy i szyi  wywodzi się z nabłonka górnych dróg oddechowych i pokarmowych. Dlatego najbardziej narażone są osoby, które palą papierosy i piją alkohol. – Ta grupa społeczna niechętnie chodzi do lekarzy. Większość z nich zgłasza się do nas dopiero wtedy, gdy ma już problemy podczas połykania czy z oddychaniem. Czas rozpoczęcia leczenia ma znaczenie – im wcześniej, tym lepiej. Jednak cały czas dominuje pogląd, że jak rak, to może lepiej nie ruszać. Z tego powodu 60% chorych umiera w ciągu 5 lat – komentuje dr Sławomir Okła.

Bezpłatne badania profilaktyczne w celu wykrycia raka głowy i szyi będą przeprowadzane w poradniach i na oddziałach otolaryngologicznych w 5 świętokrzyskich placówkach:

    – Świętokrzyskie Centrum Onkologii, tel. 41 36 74 293,
    – Wojewódzki Szpital Zespolony w Kielcach, tel. 41 36 71 450,
    – Szpital Powiatowy w Ostrowcu Świętokrzyskim, tel. 41 24 78 000, wew. 253,
    – Szpital Powiatowy im. Marii Curie-Skłodowskiej w Skarżysku-Kamiennej, tel. 41 62 09 236,
    – Szpital Powiatowy im. Jana Pawła II we Włoszczowie, tel. 41 38 83 766.

Konsultacje z lekarzami laryngologami odbędą się w dniach 19-23 września w godzinach od 7 do 14. Podczas badania lekarz przeprowadza wywiad oraz badanie, polegające na sprawdzeniu czy w obszarze uszu, nosa, jamy ustnej, gardła środkowego, gardła dolnego i krtani nie pojawiły się widoczne zmiany nowotworowe.

Doktor Okła wyraża nadzieję, że dostępność do podobnych badań będzie coraz większa, dzięki przyznanym pieniądzom na podobne badania. – Chcemy stworzyć program profilaktyczny, który będzie trwał cały rok i będzie obejmował pacjentów z grupy ryzyka, gdzie będzie można bez skierowana zgłosić się na badania w całym kraju. Profesor Stanisław Góźdź, dyrektor ŚCO uważa, że statystyki może poprawić jedynie zmiana mentalności społeczeństwa, jednak nie jest to szybki proces. Jako przykład podaje kraje skandynawskie, gdzie wszystkie rodzaje nowotworów leczy się w I i II stadium, jednak działania profilaktyczne prowadzone są tam od blisko 30 lat.

W Świętokrzyskim Centrum Onkologii rocznie wykonuje się 60 operacji usunięcia krtani w wyniku pojawienia się nowotworu krtani – dominującego w grupie nowotworów głowy i szyi. Podczas tegorocznych wakacji wykonano takich operacji już 30. Dr Sławomir Okła oraz prof. Stanisław Góźdź przekonują, że wycięcie krtani w całości nie jest jednoznaczne z tym, że pacjent raz na zawsze straci głos. Od 15 lat standardem jest stosowanie protezy głosowej, dzięki której pacjent z wyciętą krtanią jest w stanie mówić, komunikować się.

U pani Jadwigi z Katowic zmianę nowotworową wykryto podczas badań okresowych dla nauczycieli. Na strunie głosowej pojawiła się galaretka Reinkego, która po badaniu potwierdziła obecność nowotworu krtani. – Nie paliłam, nie piłam alkoholu, pracowałam jedynie głosem, dlatego nie zgadzam się, że ta choroba dotyka tylko osoby palące i pijące – mówi. Po operacji usunięcia krtani w Katowicach szukała możliwości odzyskania głosu, dopiero w ŚCO doczekała się pomocy – od 5 lat żyje z protezą, którą co pół roku należy wymieniać.

www.wrota-swietokrzyskie.pl