W Łasku w województwie łódzkim, prezydent Bronisław Komorowski uroczyście podpisał nowelizację ustawy o funduszu sołeckim. W uroczystości wzięło udział ponad 100. sołtysów z całej Polski. Województwo świętokrzyskie reprezentował  Feliks Januchta, mieszkający w Miedzianej Górze wiceprezes Krajowego Stowarzyszenia Sołtysów. Przepisy nowej ustawy doprecyzowują i usuwają niektóre rozwiązania poprzedniej regulacji, które stanowiły barierę dla rozwoju tej inicjatywy. Ustawa umożliwia między innymi realizację wspólnych projektów z innymi sołectwami, pozwala sołtysowi na poprawienie w ciągu 7 dni wadliwego wniosku, zwiększa także o 10% refundację wydatków dla gminy z budżetu państwa.

Dlaczego sołtysi nalegali na wprowadzenie zmian w ustawie o funduszu sołeckim? Przede wszystkim – ich zdaniem – liczba gmin, które decydowały się dotychczas na wyodrębnianie w swych budżetach środków w ramach funduszu sołeckiego, była zbyt niska; jak wynika z szacunków, na taki krok decydowało się tylko około 55% gmin w Polsce (około 1200 gmin – warto pamiętać, że w 13 % gmin w kraju nie ma sołectw). Celem było zatem zwiększenie o co najmniej 15 % ilości gmin, w których będzie tworzony fundusz. – Szczególnie trudna sytuacja była w gminach biedniejszych, gdzie każda złotówka przed wydaniem oglądana jest kilka razy – mówi Feliks Januchta, prezes Stowarzyszenia Sołtysów Ziemi Kieleckiej, piastujący jednocześnie funkcję wiceprezesa Krajowego Stowarzyszenia Sołtysów. – Dotychczasowa, przyjęta w 2009 roku ustawa pozwalała na zwrot z budżetu państwa 10, 20 lub 30% poniesionych kosztów w zależności od zamożności gminy. Aby zwiększyć zainteresowanie gmin tworzeniem funduszu, postulowaliśmy o zwiększenie tego zwrotu do 30, 40 i 50%. Niestety, nie udało się tego osiągnąć, ale i tak powinniśmy być zadowoleni – zgodnie z nowymi zapisami zwracane będzie odpowiednio 20%, 30% lub 40% – dodaje.

Sołtysów cieszy także, że nowe przepisy dają możliwość realizacji wspólnych przedsięwzięć przez dwa sąsiadujące, a nawet więcej sołectw z jednej gminy. Oznacza to, że fundusze będą mogły się sumować. To ważne dla tych sołtysów, którzy planują zrealizowanie wspólnej, dużej, a więc i kosztownej inwestycji –  boiska, atrakcyjnie wyposażonego placu zabaw, świetlicy, czy choćby zadaszonej sceny.  

Nowa ustawa stanowi, że uchwała podejmowana przez radę gminy o wyodrębnieniu funduszu sołeckiego będzie miała charakter permanentny, czyli będzie obowiązywała aż do momentu, gdy rada podejmie  uchwałę o niewyrażeniu zgody na wyodrębnienie funduszu. Natomiast podjęta przez gminę uchwała, w której nie wyrażono zgody na utworzenie funduszu, będzie obowiązywać tylko przez rok budżetowy. – To uproszczenie całej procedury i ułatwienie życia sołtysom. Dotychczas uchwała o wyodrębnieniu funduszu musiała być podejmowana przez radę gminy każdego roku, sołtysi nie wiedzieli więc czy mogą myśleć o planowaniu na przyszłość jakichkolwiek inwestycji. Teraz będą spokojniejsi – cieszy się prezes Stowarzyszenia Sołtysów Ziemi Kieleckiej.

Wójt (burmistrz lub prezydent miasta powinien do 31 lipca roku poprzedzającego rok budżetowy przekazać sołtysom informację o wysokości środków przypadających dla danego sołectwa. Pieniądze, które nie zostaną wykorzystane w roku budżetowym wygasną z upływem roku.

Warunkiem przyznania w roku budżetowym środków z funduszu jest złożenie przez sołectwo wniosku do wójta (burmistrza, prezydenta miasta). Wniosek danego sołectwa uchwala zebranie wiejskie z inicjatywy sołtysa, rady sołeckiej lub co najmniej 15 pełnoletnich mieszkańców sołectwa. Wniosek powinien zawierać listę przedsięwzięć przewidzianych do realizacji w danym sołectwie wraz z określeniem kosztów oraz uzasadnieniem. Sołtys powinien taki wniosek przedłożyć wójtowi do 30 września roku poprzedzającego rok budżetowy, którego wniosek dotyczy.

Nowa ustawa o funduszu sołeckim przewiduje możliwość zwiększenia środków funduszu. Do 30 czerwca roku poprzedzającego rok budżetowy rada gminy będzie mogła określić zasady zwiększenia środków funduszu przypadającego na poszczególne sołectwa ponad limit określony ustawą. Dzięki temu terminowi, wójt (burmistrz) będzie miał miesiąc na wyliczenie wysokości środków przypadających na dane sołectwo (środków funduszu sołeckiego i innych).

Nowe przepisy przewidują też, że w trakcie roku budżetowego (nie później niż do 31 października) sołectwo może złożyć wniosek o korektę zadań przewidzianych do realizacji w ramach funduszu. Zmiana lub modyfikacja inwestycji nie może jednak zwiększyć wydatków ustalonych w pierwotnym budżecie.