Wraz z przystąpieniem naszego kraju do struktur Unii Europejskiej polscy rolnicy stanęli nie tylko przed szansą efektywnego wykorzystania znaczących unijnych funduszy, ale przede wszystkim zderzyli się z koniecznością  modernizacji swoich gospodarstw pod względem technologicznym, technicznym i ekonomiczno–organizacyjnym. W województwie świętokrzyskim w realizacji tych celów wspiera ich m.in. Świętokrzyski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Modliszewicach. Powołano go w 1968 roku jako Rolniczy Rejonowy Zakład Doświadczalny, obecnie jest samorządową wojewódzką osobą prawną podległą Sejmikowi Województwa Świętokrzyskiego.

Działalność doradczą w rolnictwie Ośrodek realizuje poprzez organizowanie różnych form szkolenia dla mieszkańców wsi. Co ważne, ma nie tylko niezbędne, kilkudziesięcioletnie doświadczenie w tym zakresie, ale też odpowiednią bazę. W Modliszewicach znajduje się 23 hektarowe pole doświadczalne będące bazą szkolenia praktycznego z bogatą kolekcją odmian roślin uprawnych, doświadczeniami ścisłymi i pracami wdrożeniowymi. Oddział w Sandomierzu prowadzi m.in. laboratorium analiz chemicznych, służące przede wszystkim okolicznym sadownikom. ŚODR dysponuje 2 ośrodkami szkoleniowymi: w Modliszewicach (60 miejsc noclegowych) i w Sandomierzu (30 miejsc) świadczącymi usługi hotelarsko-gastronomiczne. Ośrodek zatrudnia 221 pracowników, z których 160 osób to pracownicy merytoryczni – specjaliści i doradcy.   

Najważniejszą imprezą masową organizowaną przez Ośrodek jest Dzień Otwartych Drzwi połączony z Świętokrzyską Wystawą Zwierząt Hodowlanych. Od lat DOD odbywa się w Modliszewicach w ostatnią niedzielę czerwca – Ośrodek odwiedza wtedy około 6-8 tysięcy osób.

Priorytety w działalności Ośrodka na przestrzeni kilkudziesięciu lat zmieniały się wielokrotnie, aktualnie skupione są wokół wspólnej polityki rolnej Unii Europejskiej i nastawione przede wszystkim na udzielanie pomocy rolnikom w wykorzystaniu funduszy strukturalnych ujętych w PROW 2007 – 2013 oraz w ramach płatności bezpośrednich. Informowanie rolników o możliwościach uzyskania wsparcia finansowego wciąż jest kluczowym zadaniem stojącym przed specjalistami ŚODR. – Właściwe wykorzystywanie środków unijnych ma znaczący, bezpośredni wpływ na podnoszenie konkurencyjności świętokrzyskiego rolnictwa.– mówi Jarosław Mostowski, dyrektor Świętokrzyskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Modliszewicach – Z jednej strony ważne jest wspieranie w realizacji przedsięwzięć typowo rolniczych w tych gospodarstwach, które chcą się rozwijać i posiadają ku temu odpowiedni potencjał, z drugiej zaś strony musimy pamiętać o rolnikach, którzy z samego gospodarstwa rolnego na pewno nie będą w stanie się utrzymać. Dlatego kluczowe jest doradzanie podjęcia właściwej drogi i wspieranie ich starań w inicjowaniu alternatywnych źródeł dochodów – choćby na bazie indywidualnego potencjału gospodarstwa, okolicy, czy też atrybutów miejsca w którym żyją – dodaje dyrektor ŚODR.

Poszukiwanie alternatywnych źródeł dochodu w naszym regionie skupia się – dzięki wyjatkowym walorom przyrodniczym i krajoznawczym – głównie na  rozwijaniu agroturystyki i turystyki wiejskiej, a także ekologicznych metod produkcji rolnej, w ścisłym powiązaniu z ochroną środowiska naturalnego. Działania ŚODR pośrednio przyczyniły się do powstania w 2011 roku  nowych tego rodzaju gospodarstw. Z prowadzonej przez ŚODR bazy wynika, że wg stanu na 31 grudnia 2011 roku w województwie świętokrzyskim funkcjonowało 476 gospodarstw, co daje około 4514 miejsc noclegowych, z tego 99 spełnia wymogi kategoryzacyjne Polskiej Federacji Turystyki Wiejskiej „Gospodarstwa Gościnne”. – Jeśli chodzi o liczbę gospodarstw ekologicznych to przez długi czas zajmowaliśmy pierwsze  miejsce w Polsce. Teraz jesteśmy w połowie stawki, ale wiąże się to przede wszystkim z tym, że jesteśmy małym województwem, zaś ranking bierze pod uwagę wartości bezwzględne – mówi dyrektor Mostowski.  

W porównaniu do roku 2010, w 5 powiatach Świętokrzyskiego w roku 2011 zmniejszyła się liczba gospodarstw ekologicznych, w pozostałych wzrosła, w tym w regionach produkcji warzyw i owoców (Pińczów, Busko, Ostrowiec, Staszów). Obecnie w województwie świętokrzyskim produkcję metodami ekologicznymi prowadzi 1343 gospodarstwa, z czego blisko 700 posiada certyfikat zgodności produkcji z zasadami rolnictwa ekologicznego. Najwięcej gospodarstw ekologicznych jest w powiatach: pińczowskim (184) oraz kieleckim i staszowskim (po 142).                              

Prowadzenie produkcji rolniczej metodami ekologicznymi wymaga dużej wiedzy, doświadczenia i nakładów pracy. Specjaliści ŚODR ds. ekologii i ochrony środowiska w roku 2011 udzielili 9064 porad indywidualnych i grupowych, zorganizowali i przeprowadzili 188 szkolenia dla 2204 rolników, rozprowadzili blisko 1250 sztuk różnego rodzaju opracowań i wydawnictw z zakresu zasad i technologii prowadzenia produkcji metodami ekologicznymi.

– W ostatnim czasie wiele uwagi zaczęliśmy poświęcać odnawialnym źródłom energii, podobna tendencja występuje zresztą w całej Polsce – informuje Jarosław Mostowski. – Produkcja energii ze źródeł odnawialnych jest ogromną szansą rozwoju gospodarstw rolnych. Ogłaszane programy wsparcia do rozwoju produkcji energii ze źródeł odnawialnych powodują wzrost zainteresowania rolników i przedsiębiorców działających na obszarach wiejskich. W tej chwili szczególny nacisk kładziony jest na gazownictwo, z tym  że musimy sobie zdawać sprawę z faktu, że są to duże i skomplikowane proceduralnie inwestycje więc raczej powinny być organizowane i koordynowane przez gminy – dodaje.

W 2011 roku doradcy Świętokrzyskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Modliszewicach zorganizowali 3 dwudniowe szkolenia, w których uczestniczyło 120 rolników w zakresie odnawialnych źródeł energii.

Województwo świętokrzyskie pod względem rolniczym jest niebywale  zróżnicowane, a powierzchnia naszych gospodarstw rolnych, w porównaniu choćby do zachodniopomorskich, wielkopolskich, czy warmińsko-mazurskich, nie jest imponująca. Centralna część naszego regionu poszczycić się może jednak dużą ilością gospodarstw agroturystycznych, na północy dobrze rozwinęła się produkcja mleka (z „flagowymi” mleczarniami we Włoszczowie i Końskich), zaś Sandomierszczyzna posiada wspaniałe królestwo sadów ze stosunkowo dużą powierzchnią upraw warzywnych.                      

Czy owo rozdrobnienie gospodarstw i ogromna niejednorodność cechująca świętokrzyskie rolnictwo musi być wyłącznie wadą? Na pewno nie. Systematyczna modernizacja gospodarstw pod względem technologicznym i organizacyjnym, ekologiczne metody produkcji rolnej w ścisłym powiązaniu z ochroną środowiska naturalnego, działania zespołowe w różnych formach grup producentów oraz rozwijanie działalności agroturystycznej to niewątpliwie cele, ku którym powinni podążać mieszkańcy świętokrzyskich wsi.

    
Ośrodek zawiera następujące działy merytoryczne:
•    Dział Systemów Produkcji Rolnej, Standardów Jakościowych
i Doświadczalnictwa z Sekcją Ekologii i Ochrony Środowiska.
•    Dział Przedsiębiorczości, Wiejskiego Gospodarstwa Domowego
i Agroturystyki.
•    Dział Ekonomiki.
•    Dział Zastosowań Teleinformatyki.
•    Dział Metodyki Doradztwa Szkoleń i Wydawnictw z Sekcją Wydawnictw
i Informacji.
•    W Sandomierzu Ośrodek posiada Oddział „Centrum Ogrodnicze”.

Podstawowe zadania realizowane przez Ośrodek to:
•    prowadzenie działalności doradczej w rolnictwie,
•    upowszechnianie nowych technologii i nowoczesnych metod gospodarowania,
•    organizowanie i prowadzenie różnych form szkolenia dla rolników
i mieszkańców wsi,

•    prowadzenie działalności informacyjnej (wydawnictwa) w aspekcie rozwoju obszarów wiejskich.

    Zadania wykonywane są przez poszczególne komórki organizacyjne oraz 13 Powiatowych Zespołów Doradczych poprzez realizację poszczególnych form pracy, głównie: doradztwo indywidualne i grupowe, demonstracje, pokazy, szkolenia, wydawnictwa oraz inne jak: konkursy, olimpiady i wystawy. Szereg szczegółowych informacji zawierała strona internetowa Ośrodka www.sodr.pl.

ADRES:
Świętokrzyski Ośrodek Doradztwa Rolniczego  w Modliszewicach

Modliszewice, ul. Piotrkowska 30, 26-200 Końskie

tel. (41) 372 22 84 do 86,  fax (41) 372 34 86

e-mail: modliszewice@sodr.pl ; strona internetowa: www.sodr.pl